Milano kentindeki La Scala Tiyatrosu’nda İtalyan bestecilerinden Fabio Vecchi’nin uyarladığı Yaşar Kemal’in Teneke Operası’ndayız…İzleyiciler büyük yazarı ve yapıtı ayakta alkışlıyor. Keşke operanın tadını biraz daha çıkarabilseydik…
Ama hızlı bir geçişle Adana’ya vardık bile, Yaşar Kemal kucağında yalınayak bir bebek köylülerle sohbette, aynı coğrafyada bir arada yaşanan kültürlerin zenginliğinden sözediyor, barıştan sözediyor, Türkün Türkten başka dostu yoktur gibi beyin yıkayıcı söylemlerin insanları nasıl birbirine düşürdüğünden sözediyor…
Sonra yavaş yavaş Yaşar Kemal’ın yaşamının çeşitli aşamalarında duraklaya duraklaya geriye, çok, çok gerilere gidiyoruz. Çocukluğu, babasının gözünün önünde öldürülüşü, kekeme oluşu, ona yepyeni bir dünya açan Arif Dino ile karşılaşması, ellili yıllarda İstanbul’a gelişi, arayışı, itilenlerin, ezilenlerin, sömürülenlerin peşine düşüşü, röportajları, sonra “İnce Memet”, “Sarı Sıcak’gibi baş yapıtlarının başka dillere çevrilmesi, ödüller alması, yapıtları çeşitli dillere çevrilir ve dünyanın dört bir yanında okunurken, her yerde büyük bir hayranlıkla karşılanırken bizde yaşadığı baskılar, sorgulanışı, hapse girişi, hakkında açılan davalar…
Halkın yazarı Yaşar Kemal, devlet yönetimlerinin baş düşmanı Yaşar Kemal…Osman Okkan’ın Yaşar Kemal filmini izlerken gözümün önüne Çengelköy’de bir akşam yemeyi geliyor. Yaşar Kemal ve eşi Ayşe Semiha, yıllardır Yaşar Kemal’in kitaplarını didik didik okuyan edebiyat eleştirmeni ve akademisyen eşim Norbert Mecklenburg ve ben. Norbert’in şaşkınlığı. Çünkü lokantadakilerin yemek boyu Yaşar Kemal’e sevgi gösterileri yetmezmiş gibi ayrılırken büyük küçük herkesin onu ayakta alkışlayarak uğurlaması.
Şaşırmakta haksız da sayılmaz, çünkü herhangi bir Avrupa ülkesinde ne tanınmış bir yazar halkı tarafından böylesine sevgiyle kucaklanır, ne de devlet yönetimi tarafından böylesine horlanır ve hırpalanır. Bu ancak edebiyatın aydınlanmacı gizilgücünün hala sürdüğü otoriter ülkelere özgü bir şey olsa gerek. Çünkü devlet yönetimleri değişiyor ama yazarlara, sanatçılara, aydınlara karşı düşmanlık hiç değişmiyor.
Zehra İpşiroğlu, Ayşe Baban ve Zeynep Oral (soldan sağa) Köln’de bir sohbet esnasında.
Köln Kultur Forum’da Osman Okkan ve arkadaşlarının büyük bir özenle hazırladıkları Zeynep Oral, Buket Uzuner, Hüseyin Erdem gibi yazarların, Helga Dağyeli gibi çevirmenlerin ve çeşitli akademisyenlerin katıldığı Yaşar Kemal sempozuyumu Almanya’nın Türkiye kökenli ilk Bakanı Cem Özdemir’in açılış konuşmasından sonra akademik çalışmalar, renkli anılar ve anektotlarla çok canlı ve güzel geçti. Konuşmalarda Yaşar Kemal’in politik yanının biraz geri plana itilmesine üzülmekle beraber, ekolojik yanının, doğa sevgisinin böylesine ön plana geçmesini hoş bir sürpriz olarak yaşadım.
Ama benim açımdan belki de en güzeli film gösterileriyle, müzikle, sunuş ve söyleşilerle dolu çok yoğun bu iki gün içinde Yaşar Kemal aramızdaymış ve bizlerle sohbet ediyormuş gibi bir duyguya kapılmam oldu, bunda belki de gençliğimden bu yana Yaşar Kemal’le karşılaştığı anların belleğimde canlanması da etkileyici olmuştur.. Kimi insan vardır üzerimizde sadece iz bırakmaz yaşamımızı da bir şekilde etkiler. On sekiz yaşımdayken lise ödevi olarak Yaşar Kemal’le röportaj yapmaya gittiğimde, şaşırmıştım. Çünkü onun dünyası bana çok yabancı bir dünyaydı. İnsanların ezilip kakıldıkları, kıyasıya sömürüldükleri adaletsizliklerle dolu bir dünyaydı bu, ama romanlarında yarattığı insanlarda yine de inanılmaz bir güç vardı, direnme, karşı koyma gücü.
Aynı gücü ve otantikliği Yaşar Kemal’de de hissetmiştim. İnce Memed’in haksızlıklarla mücadelesini, “Sarı Sıcak’ta ilk kez büyüklerle birlikte sabahın köründe tarlalarına çalışmaya giden minicik bir çocuğun öyküsünü, “Kalemler’de hırsız damgası yiyen yoksul bir çocuğun yaşadıklarını, “Allahın Askerleri’nde sokak çocuklarının yaşamlarını kimbilir kaç kere okumuşumdur.
Yıllar içinde ben de Almanya’ya iş bulmak için göç eden, yaşam savaşı veren kırsal kesimden insanları tanıdıkça, onları dinledikçe, acılarına, hırpalanmalarına birinci elden tanık oldukça, Van, Ağrı gibi bölgelere gidip o yörelerdeki çocukların, özellikle de kızların ve kadınların yaşadıklarını gördükçe Yaşar Kemal’i daha da iyi anladım.
Onun dünyasındaki kadınlar Meryemce gibi güçlü kadınlardı, erkeklerle birlikte savaşıyorlar, onları sömürenlere başkaldırıyorlardı, korkusuz ve cesurdular. Ama bu dünya sevdiği adam, kocası ve oğlu tarafından kuşatılan ve sonunda namus adına öz oğlu tarafından öldürülen Esme’nin öyküsünde olduğu gibi (Yılanı Öldürseler) bütünüyle ataerkil bir dünyaydı, kadınlar da ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar bu kısır döngünün içindeydiler.
Bugün kendi yazdıklarımda farklı toplumsal katmanlardan ve kültürlerden gelen ve ataerkilliğin duvarlarını kırmaya çalışan kadınların izini adım adım sürerken, onca kadınla röportaj yapıp yaşadıklarını ruhumda hissederken Yaşar Kemal’i çok düşünüyorum. Kimi yazar vardır deniz feneri gibidir, pırıltılı bir ışık yayarlar çevrelerine. Benden önceki kuşağın Yaşar Kemal’in, Nazım Hikmet’in, Aziz Nesin’in ışığı hep eşlik etti bana. Acaba bizden sonraki kuşaklar da bu ışığı görecekler mi?
Günümüzde hepimizin etkisi altında olduğumuz dijital dünya kuşaklar arası farkı giderek baş döndürücü bir uçuruma dönüştürüyor. Bizim kuşak dijital dünyanın zorlu yollarında düşe kalka yürürken, bu dünyanın içine doğan bizden sonrakiler günlük yaşamın zorluklarını robotların ya da akıllı telefonların üstlendiği çok daha rahat bir dünyanın içindeler, ama dijital dışı dünyayı da yeterince tanımıyorlar. Dijital dünyanın yapay ışığında doğup büyüyenler, bu dünyanın içinde sosyalleşenler Yaşar Kemal’i okuyabilecekler mi, onun anlattıklarına benim on sekizimde yaptığım gibi içtenlikle, hayranlıkla kulak verecekler mi yoksa Yaşar Kemal geçmişte kalan bir dünyanın insanı mı?
Savunduğu değerlerden izler kalacaktır mutlaka. Sözgelimi hümanist yaklaşımı, savaşa karşı duruşu, her koşulda barışı savunması, adaletsizliğe direnişi, belki de doğa sevgisi etkisini sürdürmesine sürdürecektir de, bizim bugün ölümsüz olduğunu düşündüğümüz ancak okunması büyük bir sabır, emek ve zaman isteyen yapıtları da gelecek kuşaklarda okuyucusunu bulacak mı? Bunu kuşkusuz gelecek gösterecek.
Bugün çevrenizdeki insanlarla iletişiminiz oldukça güçlü olabilir. Kendinizi ifade etmede zorluk çekmeyeceğiniz bir gün olacak. Fikirlerinizi rahatça paylaşabilir, çevrenizle anlaşmalar yapabilirsiniz. Aynı zamanda enerjiniz yüksek olacak ve verimli bir gün geçirebilirsiniz. İlişkilerinizde ise sevdiklerinize zaman ayırmak ve onlarla keyifli vakit geçirmek size iyi gelebilir.
Tabii ki! Bugün Boğa burcu için romantik ilişkilerde duygusal derinliğin artabileceği bir gün olabilir. Sevdiklerinizle daha fazla vakit geçirmek ve duygularınızı paylaşmak size iyi gelebilir. İş hayatınızda ise hedeflerinize odaklanmalı ve sabırla ilerlemelisiniz. Maddi konularda dengeli harcamalar yapmak önemli olacaktır. Sağlık açısından ise beslenmenize dikkat etmek ve düzenli egzersiz yapmak faydalı olacaktır.
Merhaba! Bugün, duygusal konularda hassas olabilirsiniz. İçsel dünyanıza yönelerek kendinize zaman ayırmak iyi gelebilir. Sevdiklerinizle iletişiminizi kuvvetlendirmek için fırsatlar bulabilirsiniz. Kendinizi ifade etmekten çekinmeyin ve duygularınızı paylaşın. İyi bir dinlenme ve huzur dolu bir gün dilerim.
Bugün duygularınızı daha fazla ifade etme ihtiyacı hissedebilirsiniz. İletişim konusunda daha açık ve net olmak size olumlu sonuçlar getirebilir. Ayrıca içsel gücünüzü ve yaratıcılığınızı ortaya koymak için uygun bir gün olabilir. İlişkilerinizde samimi ve anlayışlı olmaya özen göstermek sizi daha fazla yakınlaştırabilir. Değişimlere açık olun, hayatınıza pozitif enerji çekecek fırsatlar gelebilir.
Tabii ki! Bugün, Başak burcundaki insanlar için mantıklı ve analitik düşünme yeteneklerinizle ön plana çıkabileceğiniz bir gün olabilir. Detaylara odaklanmak ve planlarınızı titizlikle uygulamak sizin için faydalı olacaktır. Aynı zamanda, sağlık ve günlük rutinlerinize özen göstermenizde yarar var. İletişim konularında hassasiyet göstermek ve detaycılığınızı olayları abartmadan ifade etmek önemli olacaktır. Bugün, temkinli olmak ve sorumluluklarınızı yerine getirmek sizi olumlu etkileyebilir.
Merhaba! Bugün sakin ve dengeli bir gün seni bekliyor olabilir. İletişim konularında başarılı ve uyumlu olabileceğin bir gün geçirebilirsin. Kendini dengede tutarak ani kararlar vermekten kaçınmalı ve detaylara dikkat etmelisin. İlişkilerinde daha anlayışlı ve uyumlu olmaya gayret etmen faydalı olacaktır. Keyifli bir gün geçirmeni dilerim!
Bugün duygularınızı daha fazla dışa vurabileceğiniz bir gün olabilir. Karşınızdaki insanlara açık ve net bir şekilde hislerinizi ifade etmekten çekinmeyin. Ayrıca, güçlü sezgilerinizin rehberliğinde hareket ederek karşınıza çıkan fırsatları değerlendirebilirsiniz. İçsel gücünüzü kullanarak hedeflerinize doğru ilerlemeye devam edin.
Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.
Merhaba! Oğlak burcunu temsil eden gün için detaylı bir günlük burç yorumu hazırlayamam ancak genel bir bakış sunabilirim. Bugün, disiplinli ve kararlı bir şekilde hedeflerinize ilerlemek için harekete geçebilirsiniz. Sorumluluklarınızı yerine getirerek başarıya ulaşabilirsiniz. İletişim konularında dikkatli olmanızda fayda var. Kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin ve içsel dengeyi korumaya özen gösterin. Umarım bugün keyifli ve verimli geçer.
Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.
Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.