Otuz beş yaşlarında bir arkadaşımla konuşurken, nişanlılık tehlikeli ve dertli bir dönemdir, dedi. Daha önce nişanlılık üzerinde hiç düşünmediğim için bu sözü dikkatimi çekti; niçin böyle düşündüğünü sordum. E, öyledir Hocam, dedi. Ve çok gerçekçi nedenler sıraladı. O an farkına vardım; konu önemli ve her genci ve her aileyi ilgilendirebilecek bir konu. Bu konuda yazmaya karar verdim; aşağıda paylaşıyorum.
Nişanlılık niçin önemli ve niçin farkına varmadan birçok gencinin canının yanabileceği bir dönem? Bir öykü içinde anlatmak istiyorum:
Hulusi ve Müge ikisi de üniversite öğrencisi; tanışıyorlar ve arkadaşlık başlıyor. İkisi de birbirlerini çekici buluyorlar. Çekici bulmak önemli ve ilişki devam ediyor. Ve doğal bir süreç içinde zamanla bir yakınlaşma başlıyor. Göz göze gelmeler ele ele tutuşmalara, el ele tutuşmalar zaman içinde sarılmalara doğru gidiyor ve birbirlerine özel olduklarını söylemeye başlıyorlar. Birbirlerini özlüyorlar. Buluştuklarında neşeyle ve şevkle konuşuyorlar, mutlu oluyorlar ve mutlu olduklarını birbirlerine gösteriyorlar.
Bu öykü ABD’de Amerikalı iki üniversiteli genç arasında yer alıyor olsaydı, bu iki genç arasında yer alacak olan dinamikler, yani ilişkilerinin geleceği, büyük bir derecede kendi kişiliklerinden kaynaklanıyor olurdu. Türkiye’de ise ABD’den farklı olarak bize özgü boyutlar etkisini gösterecektir. Bu boyutlardan biri erkek ve kızın kişiliklerinden kaynaklı olarak yaşanacaktır.
Türk erkeği için kadınının kahramanı olmak önemlidir. Türk erkeğinin omuzlarında ‘kahramanlık rütbesi’ taşıması, Amerikan erkeğinden daha önemlidir. Hulusi beğenilmek, takdir edilmek, Müge’nin gözünde pek büyük çapta olmasa da, kendince bir kahraman olmak ister. Kadının gözünde nasıl kahraman olunur? Bu sorunun cevabı yöreden yöreye değişebilir. İstanbul’da yetişen bir delikanlı ile Erzurum’da yetişen bir delikanlı farklı modellere sahip olabilir. Hulusi, içinde yetiştiği yörede erkekler nasıl kahraman olurlar, bunu sezgisel olarak bilir. Farkına varmadan çocukluktan nasıl erkek kahraman olur, öğrenmiş durumda. Belki koruyucu bir tavır alır; kızın yapacağı her şeye karışıp, denetlemeye çalışır. Belki kendisinin olduğu ortamlarda Müge’ye para harcatmaz; sadece para mı, belki onun yerine düşünür, duyar ve konuşmaya başlar. Müge benzer bir yörede ve ailede yetişmişse bunu hemen anlar ve uyum içerisinde bir algılama ve davranışla Hulusi’ye, sen benim kahramanımsın, mesajını verir. Ne tatlıdır o anlar! Erkek kendini prensler gibi, kız da prensesler gibi hisseder.
Ama ya Müge farklı bir anlayış içinde yetiştiği için, Hulusi’nin iyi niyetle doğal olarak yaptıklarını denetleme, yönlendirme ve kısıtlama olarak alırsa?
“Sen beni hiç anlamıyorsun!” tartışmaları başlar. Diyelim bu tür kişisel farklılıkları Hulusi ve Müge aşklarının gücü ile aştılar ve kendilerini eğiterek birlikte bir yaşam vizyonu ve ahengi oluşturdular. (Böyle bir cümle ile bu dönemi anlatmak, bu dönemi aşmanın bu kadar kolay olduğu izlenimini vermesin. Ne demek istediğimi, bunu yaşayanlar bilir!) Hulusi nişanlanacağı kızı annesine, babasına tanıştırıp onların onayını alacaktır. Bazı yörelerde sadece anne ve babanın onayı ile bu iş bitmez. Geniş bir sülalenin de –amca, dayı, hala, teyze, onların eşleri ve de çocuklarının da- onayını almak gerekir. Tabii aynı süreç Müge’nin ailesi için de geçerli! Müge’nin babası, Hulusi’nin kendisini tasvip edebilir, ama onun Hala’sının giyiniş tarzını kendi ailesinin inancına, değerlerine, felsefesine hiç, ama hiç yakıştıramaz. Müge, “Baba, bize ne Hulusi’nin Hala’sının kıyafetinden,” diyebilir, ama baba da, “Kızım, durum senin bildiğin gibi değil; bunlar var ya bunlar; yarın senin de aynen öyle giyinmeni isterler! Bilirim ben bu tipleri,” diyebilir.
Bütün bu süreçleri yaşanıp, aşamalar teker teker atlatılırken Müge oğlan tarafı’ndan birinin söylediklerinden derinden yaralanabilir ve Hulusi’nin onun adına akrabasına bir şeyler söylemesini, kendisini korumasını bekler. Hulusi söylemezse, ilerde görüşülecek hesaplar hanesine bir tane yazılır. Tabii Hulusi, Müge’nin böyle bir çetelesi olduğunu ve haneye bir tane yazıldığını bilmez. Hulusi’nin annesi bir gün müstakbel gelininden beklediği duyarlılığı göremeyince Hulusi’ye Müge’nin ‘aile terbiyesiyle’ ilgili bir şeyler çıtlatır. Hulusi bir daha bu tür ‘terbiyesizlik’ olmaması için gözlerini dört açar ve Müge’yi denetlemeye başlar. Müge bir tuhaflık hisseder, ama ne olduğunu anlayamaz.
Bütün bu süreçler içinde Müge kendi yaşamında kendisi olarak var olabilecek mi? Bütün bu süreçler içinde Hulusi kendi yaşamında kendisi olarak var olabilecek mi? Yoksa iki gencin evliliği dokundukça acıyan yaralar ve bereler içinde mi başlayacak?
Bu gençlerin ilişkilerine saygılı ve onların kendi yaşamlarında kendileri olarak var olmasına önem veren aile büyüklerinin olması ne kadar önemli. Ne kadar var? İki ricam var.
Bir; Lütfen bana yazın. Sizin başınızdan geçmiş olabilir, ya da yakından bildiğiniz birinin öyküsü olabilir. Öyküleri okumak istiyorum. Yazacaksanız hangi yörenin kültürü içinde bu yazdığınız öykünün oluştuğunu belirtmeyi lütfen ihmal etmeyin.
İki; Bu durumda bulunan gençlere nasıl yardımcı olunabilir? Aileden, arkadaşlardan, okuldan kim ne şekilde yardım edebilir? Lütfen aklınıza gelenleri benimle paylaşın.
Bir soru daha: Bu konuyu İnsan İnsana programında bir TV sohbet konusu yapalım mı? Bunların tümüne ya da herhangi birine yanıt vermek için tıklayınız…
Zaman ve emeğiniz için teşekkür ederim.
1
2
3
4
5
6
