İzel Rozental

İzel Rozental

Karikatürü kelimelerle çizmek

İzel Rozental her pazartesi Açık Radyo, Açık Gazete’de Haftanın Karikatürü’nü anlatıyor.

Karikatürü kelimelerle çizmek

Bu ay, 25 yılı geride bırakan Açık Radyo’nun sevilen programı Açık Gazete, ünlü şiarı, “Kâinatın tüm seslerine, renklerine, titreşimlerine ve şimdi de çizimlerine” diyerek, karikatürist İzel Rozental’ı “karikatür anlatmak” için davet edeli 2.5 yıl oldu. Rozental, her pazartesi, seçtiği editöryal karikatürleri anlatarak ya da kelimelerle çizerek dünya da bir ilki gerçekleştirmeye devam ediyor. Bugün Ömer Madra, Özdeş Özbay, Feryal Kabil ve Robılınd Tayar’ın hazırladığı Açık Gazete, her ne kadar bir radyo programı olsa da sonuçta bir gazete de olması gereken her köşeye sahip. “Haftanın Karikatürü” köşesi, Rozental’ın yorumsuz, usta anlatımıyla karikatüre görebildiğimizden daha derin bir anlam katıyor. Kendisiyle karikatürü, karikatür anlatmayı konuştuk.

– 30 Nisan 2018’de başladığınız o ilk programda, önce karikatürün çok tehlikeli bir iş olduğunu ve karikatür anlatmanın daha da tehlikeli olduğunu söylüyorsunuz. Öncelikle karikatür neden tehlikeli?

Onu bana değil de doğrusu bilmiyorum da kime sormak lazım. Ama bugün değil, yaklaşık bir on yıldır tehlikeli bir iş oldu. Cumhuriyet gazetesine bakacak olursak, bugün yazılı basında en çok karikatür yayımlayan gazete. 17 Kasım’daki programda Murat Sayın’ın çizimini haftanın karikatürü seçtik. Gazetenin birinci sayfasında gayet de görünür bir şekilde, sayfanın ortasında, haberin içinde kullanılması, beni çok eskilere götürdü. Eskiden yazılı basında, büyük gazeteler karikatürsüz olmazdı.

SOSYAL MEDYA, HIZLI İLETİŞİM

– Evet, o yayında “Editoryal ve siyasi karikatürün, evrensel medyadan da silindiği bu dönemde, bu boyda bir karikatür görmek, umut verici” diyorsunuz. Ve “Karikatür gazetelerin vazgeçilmez bir unsuruydu, giderek yok oldu” diye de ekliyorsunuz, sizce, tehlikeli olmasından dolayı mı gazetelerin ilk sayfalarından silinmeye başladı?

Tesadüf az önce telefonda, Fransız Le Monde Gazetesi’nden karikatürist Plantu ile konuşuyorduk. Hal hatırdan sonra, “Ne oluyor” dedik. Şimdi şöyle bir şey var değişen, sosyal medya ve hızlı iletişim. Eskiden mesela bir karikatürden hoşlanmayan bir okur, üşenmezse mektup yazardı. O mektubun gelmesi, editöre ulaşması, gazetenin sorumlu müdürüne ulaşması zaman alırdı. Gelene kadarda konu soğurdu. Şimdi öyle değil. Bugün artık birisi tetiklemeye kalkmasın, editör, binlerce, abartmıyorum binlerce tepki mesajıyla karşı karşıya kalıyor. Ürküyorlar, korkuyorlar o zaman en kolay yolu seçiyor, nedir o? Karikatür olmayı versin.

– Ve buna rağmen siz bir de anlatmayı seçtiğiniz?

Anlatmak gerçekten, çok tehlikeli. Karikatürü görmeyenlere anlatmaya çalışıyorum. Çok soğukda olabilirdi. Bu dünya da ilk yapılmış bir şey. Her hafta beş altı karikatürü al, önüne koy ve bunu görmeyen radyodaki dinleyiciye anlat. Bana en büyük ödül müzisyen Muammer Ketencoğlu’ndan geldi. Kendisi çocukluğundan beri görmüyor ve “Ben bugüne kadar her şeyi okuyabiliyordum fakat karikatürü görmüyordum. Senin sayende onu da görmeye başladım” dedi. Bu bana hakikatten muazzam bir şevk ve güç verdi.

– Herkes yapamaz sanırım. Siz bir karikatürist olarak bunu başarıyor olabilir misiniz?

Onu bilemiyorum. Ama bir şey itiraf edeyim ben kendi karikatürümü anlatamıyorum. Çünkü şunu yapmaya çalışıyorum, bir fıkra gibi espriyi en sona saklıyorum. İşin hani mizah yönü neresiyse, vurucu yeri neresiyle onu sona saklıyorum. Yorum yapmıyorum. Yorum yapmamaya çalışıyorum. Zaten bana programda yardımcı olanlar Ömer Madra, Özdeş Özbay olsun daha önce Can Tonbil olsun hiçbiri yorum katmıyorlardı birlikte anlatıyoruz karikatürü, yorum varsa o haberler ilgili, gündemle ilgili yorumlar oluyor.

DÜNYA GÜNDEMİ

– Programda sadece Türkiye’den değil hatta daha çok dünyadan seçki yapıyorsunuz…

Özellikle yapıyorum.

– Bu kadar seçkiyi, nasıl oluşturuyorsunuz?

Bir kere meraklıyım. Hafta içinde sosyal ağları takip ediyorum. Dünyada yayımlanan ne var, bakıyorum. Birde yurtdışında ‘Cartooning For Peace’ in üyesiyim. Yayımlanmış olan özellikle evrensel ve gündemi meşgul eden konularda birçok karikatüre bakıyorum. Aslında radyonun çizgisiyle de örtüşüyor bu. Açık Gazete’de dünya olaylarına yer veriliyor ve dünya gündemi çok yer alıyor. Dolayısıyla ben de bunla ilgiliyim ve hafta içi 30-40 karikatür topluyorum. Sonra bunların içinden bir ayıklama yapıyorum. Bazı karikatürlerin anlatılması gerçekten çok güç. Anlata bileceğimi düşündüklerimi ayırıyorum. Çünkü bir görseli anlatıyorum ve bu çok güç. Kelimelerle anlatabileceklerimi buluyorum. Tamamen görsele dayalı olanı anlatamam. Mesela bu hafta Oğuz Demir’in karikatürü öyleydi. Bakmadan anlatamayacağım bir karikatürdü. Önceden böyle bir denedim. Aklımda kalanları anlatayım dedim ama öyle hiç olmuyor.

– Dünyada olan olaylara bizim karikatüristlerimiz çok yer vermiyor mu?

Sık sık dile getirdiğim bir görüşümdür bu! Bizde çok yetenekli, dünya çapında yetenekli karikatüristler var. Hakikatten çok iyi karikatüristler. Fakat o kadar içimize gömülmüşüz ki ve bu yeni bir şey değil, çok eskilerden başlarım, Türk karikatürünün babası sayılan Cemil Cem’den, Ramiz Gökçe’ye, Cemal Nadir Güler’e yani bunlardan sonra 50 kuşağı gelir. Hep kendi içimize gömüldük, iç politika! Yurtdışına dünyaya gözlerimizi yumduk. Oysa dünyaya biraz bakabilsek, başka bir gözle bakabilsek, neler oluyor, nedir? İnanın bizim karikatürcülerimiz dünya çapında ünlü olur. Ama sadece yarışmalarda kendilerini gösteriyorlar.

ÇİZGİLERLE ANLATMAK

– Sizin için ne ifade ediyor?

Güldürürken düşündüren, düşündürürken güldüren veya çizgilerle anlatmak, çizgiyle başyazı yazmak bunlar hep klişe tanımlar tabii… Aslında karikatür çok güçlü bir iletişim aracı. Çok güçlü çünkü gazeteyi elinize aldığınızda ilk bakılan karikatür oluyor, artık anlasa da anlamasa da kendine göre bir yorum çıkarıyor. Her zaman için güçlü. Şu an yazılı basından elini ayağını, zorunlu olarak çektiği için sosyal medyada, portallarda var, haber portallarında var. Karikatürsüz yapılamıyor. Çünkü gerçekten çok vurgulayıcı bir sanat. Muhammet Şengöz’ün “Deprem” karikatürü, çok etkileyici…

– İnsanın içine işliyor değil mi?

Bir çizer olarak, daha iyi mi görüyorsunuz ve sizin anlatımınızla daha mı etkileyici oluyor. Ben çizer olarak, karikatüre baktığım zaman çizer gözüyle bakıp beğeniyorum. Çok beğendiklerim oluyor hatta kıskandıklarım oluyor. “Vay nasıl yakalamış bunu” diye düşünüyorum, onları daha büyük bir şevkle anlatıyorum o zaman.

– Sizi dinlerken fark ettim ki ben bu kadar derin görmüyormuşum. Plantu’nun liberté – égalité – fraternité, çizimi örneğin, öyle ayrıntıları yakalayıp söylüyorsunuz ki şaşırıyorum.

Bu ayrıntıları görme, artık mesleki deformasyon diyebiliriz. Eşim bile söylüyor “Ben daha önce bunu görmemiştim” diye ve birçok tanıdığım, programdan sonra da aldığım geri dönüşlerde “Biz bu karikatüre o gözle” bakmamıştık diyorlar. Program için seçtiklerimi kendi sosyal medya hesabımdan paylaşıyorum bir gün önce ve dinleyiciler, takipçilerim yorumluyorlar ve ben anlattıktan sonra böyle daha iyi oldu diyorlar. Ve programda bizim en iyi karikatürü seçme gibi bir düşüncemiz yok. Hepsi çok iyi karikatürler. Örneğin Türkiye’den en çok Tan Oral’a ve Zafer Temoçin’e yer vermişim. Bu tamamen gündeme uygun olduğu için seçtiğim eserler. Bugün cesur bir karikatür bulmak çok zor.

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Bugün enerjiniz yüksek olacak ve heyecan verici yeni başlangıçlara açık olacaksınız. İçinizdeki tutkuları ortaya çıkarma ve yaratıcılığınızı kullanma fırsatı bulabilirsiniz. İletişim becerilerinizin güçlü olduğu bir gün olacak, bu yüzden fikirlerinizi başkalarına rahatlıkla iletebilirsiniz. Ancak aşırı rekabetçi ya da kontrolcü olmaktan kaçınmalısınız. Yakın ilişkilerde nazik ve anlayışlı olmanız önemlidir. Unutmayın, herkesin farklı ihtiyaçları vardır ve bu da çatışmalardan kaçınmak için empati kurmanız gerektiği anlamına gelir. Kendinize zaman ayırarak stresi azaltmak ve rahatlamak için uğraşmalısınız. Sağlığınıza özen göstermek de bugün önem taşıyor. Spor yapmak veya meditasyon gibi rahatlama yöntemleri deneyebilirsiniz. Bu enerjik ve motivasyon dolu günü fırsat olarak kullanarak hedeflerinize yaklaşabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim.

BOĞA BURCU YORUMU

Bugün kendinizi daha enerjik hissedebilirsiniz. İsteklerinizi gerçekleştirmek ve hedeflerinize odaklanmak için motivasyonunuz yüksek olacak. Aslında bugün, sabit ve güvenilir doğanızla ön planda olmanız gereken bir gündür. Finansal konularla ilgili olarak da şanslı olabilirsiniz. Ancak, hırslarınızı kontrol etmekte fayda var. Çünkü kararlarınızı aceleye getirirseniz hatalar yapabilirsiniz. Sevdiklerinizle keyifli bir gün geçirmek için vakit ayırmanız da önemli olacaktır. Unutmayın, kendinizi ve ilişkilerinizi beslemek sizin enerjinizi yükseltecektir. Sağlığınıza dikkat etmek ise gün boyu enerjinizi korumanıza yardımcı olacaktır. Bol bol dinlenmeye ve kendinize zaman ayırmaya özen göstermelisiniz. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!

İKİZLER BURCU YORUMU
YENGEÇ BURCU YORUMU

Bugün duygusal olarak biraz hassas olabilirsiniz. İletişimde ve ilişkilerde daha dikkatli olmanız gerekebilir. Yakın çevrenizle iletişim uyumunuz biraz zorlayıcı olabilir. Kendinizi ifade etmek ve duygularınızı anlatmak için sabırlı olun. Enerjinizi içsel huzur bulabileceğiniz aktivitelere yönlendirmeniz faydalı olabilir. Sorunları büyütmeden çözmeye özen gösterin ve kararlarınızı acele vermek yerine daha kontrollü olun. Sevdiklerinize zaman ayırarak duygusal dengeyi sağlayabilirsiniz.

ASLAN BURCU YORUMU

Bugün, kendi benliğinizi ifade etmek ve sahip olduğunuz yetenekleri göstermek için mükemmel bir gün olabilir. Kendinize olan güveniniz artıyor ve insanları etkileyebilecek bir karizmaya sahipsiniz. Yaratıcılığınızın doruklarında olduğunuz bir gün olabilir, bu yüzden sanatsal veya yaratıcı projelere odaklanmak için harika bir zaman olabilir. İçinizdeki liderlik özelliklerini ortaya çıkaracak fırsatlarla karşılaşabilirsiniz. Ayrıca, neşeli ve enerjik bir ruh hali içinde olmanız da muhtemeldir. Ancak, ego veya kibir tuzağına düşmekten kaçınmalısınız. Başkalarının fikirlerine ve katkılarına da değer vermek önemlidir. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!

BAŞAK BURCU YORUMU

Bugün, sağduyulu ve pratik zekanızla ön plana çıkabilirsiniz. Kendinizi daha önce başarısız olduğunuz konular üzerinde tekrar değerlendirmeniz, size yeni fırsatlar sunabilir. Ayrıca, ilişkilerinizde dürüstlük ve açıklık göstererek sorunları çözmek için adımlar atabilirsiniz. Kendinizi spora veya kendinizi geliştirmeye yönelik aktivitelere adamanız, ruhunuzu yenilemek için iyi bir fırsat olabilir.

TERAZİ BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün Terazi burcu için sosyal ilişkiler ön planda olacak. İnsanlarla işbirliği yapmak, grup etkinliklerine katılmak ve yeni insanlarla tanışmak için uygun bir gün olacak. Bu süre zarfında iletişim becerilerinizi kullanabilir ve karşınızdaki insanlarla daha iyi anlaşma sağlayabilirsiniz. Ayrıca, çevrenizdeki insanlara destek olmak ve onları motive etmek için harika bir gün olabilir. Özellikle iş yerinde veya proje çalışmalarında liderlik becerilerinizi kullanabilirsiniz. Kendinizi ifade etmek için cesur olun ve fikirlerinizi samimi bir şekilde paylaşın. Sevdiklerinizle kaliteli zaman geçirmenin keyfini çıkarın ve birlikte yapacağınız etkinliklere odaklanın. İyi bir denge sağlayın ve kendi ihtiyaçlarınızı ihmal etmeyin. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!

AKREP BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün Akrep burcu için enerjinizin yüksek olduğu bir gün olabilir. İçsel bir odaklanma hissiyle hareket edebilir ve hedeflerinize odaklanabilirsiniz. Ayrıca ilişkilerde derinlemesine bağlar kurmaya ve derin duygusal bağlantılar kurmaya eğilimli olabilirsiniz. İçgüdüleriniz sizi doğru yönde ilerletirken, başkalarının duygularına da duyarlılık gösterebilirsiniz. Ancak, bugün bazı zorluklarla karşılaşabilirsiniz ve herhangi bir çatışma veya gerilimi yönetmek için sabırlı olmanız gerekebilir. Kendinizi yenilemek ve ruhunuzu beslemek için zaman ayırmayı da unutmayın. İyi bir gün geçirmenizi dilerim!

YAY BURCU YORUMU

Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.

OĞLAK BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün Oğlak burcu için iş hayatında başarılar söz konusu olabilir. Disiplinli ve kararlı bir şekilde hedeflerinize odaklanarak önemli adımlar atabilirsiniz. İşbirliklerinde ise dikkatli olmanız gerekebilir çünkü bazı anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra sağlığınıza dikkat etmeniz önemli olacaktır. Stresle baş etmek için dinlendirici aktivitelere zaman ayırarak zihnen ve bedenen rahatlamanızı sağlayabilirsiniz.

KOVA BURCU YORUMU

Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.

BALIK BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün Balık burcu olarak, duygusal olarak biraz dalgalanmalar yaşayabilirsiniz. İçsel dünyanızda bazı belirsizlikler hissedebilir ve kendinizi huzursuz hissedebilirsiniz. Bu dönemde kendinize zaman ayırarak, iç sesinizi dinlemek ve duygusal dengenizi yeniden sağlamak önemlidir. İletişimde olduğunuz insanlara karşı daha hassas olabilir ve duygusal tepkiler verme eğiliminde olabilirsiniz. Ancak bu durumu kontrol altında tutmaya çalışmak ve mantıklı bir şekilde iletişim kurmak önemlidir. İş hayatında yeniliklere açık olmanız, fırsatları değerlendirmeniz ve yaratıcı yönlerinizi kullanmanız önemlidir. Özel yaşamınızda ise partnerinizle daha empatik ve anlayışlı olmanız ilişkinizi güçlendirecektir. Kendi ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemeniz önemli. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM