Konya’da yaşayan Araştırmacı-Yazar ve Koleksiyoner Kasım Kocabaş, bağımsızlık sembollerimizden birisi olan İstiklal Marşı’na dair özel koleksiyonuna ilişkin Sözcü’ye açıklamalarda bulundu.

Yirmi yılı aşkın bir süredir sahaf ve müzayedelerden eski belge ve el yazma kitaplar satın alarak çalışmalarını sürdüren  Kocabaş, “Araştırmalarımla Konya Yazma Eserler Kütüphanesi’ne bini aşkın eser kazandırdım. “Milli Mücadele Kahramanı Hataylı Hakkı Bey’in Hatıratı, İstiklal Marşı’nın İstikbal Mücadelesi, Belgelerle İstiklal Marşı Tarihi” gibi birçok kitap yayımladım. Eserleri hem arşivlere hem de makale, kitap vb. çalışmalarla kültürümüze kazandırmak benim için en büyük görev ve mutluluk” dedi.

“BELGELERLE PEK ÇOK SORU CEVABINI BULDU”

İstiklal Marşı hakkında araştırma ve koleksiyon çalışmalarına ilişkin bilgiler veren Kocabaş “İstiklal Marşı ile ilgili ilk çalışmam, 2009 yılında bir sahaftan 1925 yılı marş yarışmasına ait 60 kadar el yazısı belgeleri satın almam ile başladı. Belgeler o zaman medyada haber olunca büyük yankı uyandırdı. Çünkü ilk defa 1921 yılında yapılan İstiklal Marşı yarışmasından sonra ikinci bir marş yarışması yapıldığına dair belgeler ortaya çıkmıştı. 1921’deki ilk marş yarışmasına ait belgeler de maalesef bugün arşivlerimizde bulunmuyor. Bu konuda en önemli iddia, 1948 yılında Ankara’da maarif deposunda çıkan yangında bu belgelerin yok olduğudur. Bu sebeple marşımız hakkındaki mevcut bilgiler döneme şahit olmuş şahsiyetlerin hatıralarına dayanıyordu. Ortaya çıkan bu belgelerle tartışılan pek çok soru da cevap bulmuş oldu” diye konuştu.

“1925 YILINDA 2. KEZ İSTİKLAL MARŞI YARIŞMASI DÜZENLENDİ”

1925 yılında ikinci bir İstiklal Marşı yarışması düzenlendiğini ifade eden Kocabaş,

“1925 yılında ikinci bir İstiklal Marşı yarışması düzenleniyor. 1925 yılı milli marş yarışmasına ait belgeler şu an Konya Yazma Eserler arşivinde bulunuyor. Yıpranmış olan belgeler tamir edilip dijital kopyaları alınarak gelecek nesillere aktarımı konusunda ilk adım atıldı. Belgeleri 2018 yılında  “Belgelerle İstiklal Marşı Tarihi” adıyla neşrederek bu konudaki ikinci önemli adımı da atmış oldum. İkinci marş yarışması yapılması meselesine gelince, 1924 ile başlayan inkılaplar sürecine uygun yeni bir milli marş oluşturulmak istenmiş. Cumhuriyet’in ilanına kadar cephede verilen mücadele sonrası inkılâplarla başlayan bu yeni süreç farklı bir zeminde verilen mücadele olması sebebiyle bu ikinci dönemi yansıtacak milli marş arayışı içerisine girilmiş. Ancak 1925’teki yarışmaya katılan şiirlerin kalitesi o kadar düşük ki böyle bir arayıştan vazgeçilmiş” şeklinde konuştu.

“BESTELER İÇİN SES KAYDI OLUŞTURULDU”

1925 yılında düzenlenen ikinci İstiklal Marşı yarışması hakkında açıklamalarda bulunan Kocabaş, şunları söyledi: “1925 marş yarışması İstiklal Marşı tarihi açısından çok önemli bir noktada duruyor. Zira ilk marş yarışmasına katılan 724 şiir bugün elimizde olmadığı için, 4 yıl sonra yapılan bu ikinci yarışmaya katılan şiir ve besteler ilk marş yarışması açısından da pek çok bilinmeyeni açığa çıkarıyor. Örneğin ilk 1925 marş yarışmasına 1921’de yazdığı şiirle tekrar katılan şairler var. Ayrıca ilk marş yarışmasında iddia edilen şairlerin para ödülünden duydukları rahatsızlık müracaat dilekçelerine yansımış. Yine ilk marş yarışmasına tanınmış şairlerin katılmadığı iddia edilirken bu yarışmaya Enis Behiç, Orhan Rıza, Yahya Saim, Haluk Nihat gibi şairlerin şiirleri yanında, Muhittin Akyüz, İsmail Fenni Ertuğrul gibi bestekârlar da şiir ve besteleri ile katılmış. Bu besteler ilk kez 2020 yılı Ekim ayında İstanbul Üniversitesi Osmanlı Müziği Araştırma Merkezi tarafından icra edilerek ses kaydı oluşturuldu. Ortaya çıkan bu eserler bize yarışmalara katılan şiir ve besteler hakkında fikir vermesi yanında mevcut İstiklal Marşımızın farkını ortaya koyma noktasında da yardımcı olmaktadırlar. 1925’te resmen ikinci kez İstiklal Marşı yarışması düzenlenmesine rağmen, Akif’in yazdığı marşın hala resmi milli marşımız olarak kalması onun farkını net bir şekilde ortaya koymaktadır”

İŞTE O ÖZEL KOLEKSİYONDA YER ALAN ESERLER

İstiklal Marşı koleksiyonunda bulunan önemli eserler hakkında bilgiler veren Kocabaş, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

* Bahsettiğim çalışmalarımın ardından İstiklal Marşı koleksiyonu oluşturmak istedim. İlk olarak 1924 yılındaki beste yarışmasını kazanan Ali Rıfat Çağatay’ın 1928’de kayda alınan taş plağını alarak başladım. Tabi ikinci olarak da Zeki Üngör’ün taş plak kaydı.

*İstiklal Marşı tarihi açısından diğer önemli bir eser olan ve ilk kez yayımlandığı Sebilürreşad Dergisi. 12 Mart 1921’de mecliste İstiklal Marşı seçilmeden bir ay önce Akif, başyazarı olduğu Sebilürreşad Dergisi’nde ilk kez yayımlamıştı. İşte İstiklal Marşının ilk kez yayımlandığı derginin 17 Şubat 1921 tarihli nüshasını koleksiyonuma ekledim.

*Koleksiyonun en özel parçalarından birisini ise marşın bestekârı Zeki Üngör’ün 1926’da basılan nüshası ile yine 1936 tarihli Zeki Üngör bestesine ait büyük boy el yazma nota oluşturmaktadır. 1936 tarihli 50 cm X 35 cm ebatta tamamen el yazısı olarak hazırlanmış olan notanın yazı karakteri Zeki Üngör’ün el yazısına çok benzemektedir ve bu konuda tespit için araştırma çalışmalarıma devam ediyorum.

*Bir diğer önemli eser, Ahmet Cemalettin Efendi’nin (Çinkılıç) ilk kez ortaya çıkan İstiklal Marşı bestesine ait notadır. İlk beste yarışmasına katıldığı bilinen Cemalettin Efendi’nin bugüne kadar notasına ulaşılamamıştı. Şu an koleksiyonun en özel parçalarından birisi konumunda.

*Koleksiyondaki diğer eserler arasında, marşın seçilmesinden sadece bir yıl sonra 1922’de bir şiir defterinde yer alan Osmanlıca el yazısı İstiklal Marşı, mevcut bestesine ait el yazısı eski nota örnekleri gibi daha pek çok eser bulunuyor.”

“2021 YILINDA SERGİLEMEK İSTİYORUM” 

Özel koleksiyonu İstiklal Marşımızın 100. Yılında sergilemek istediğini belirten Kocabaş, “ Koleksiyonumu İstiklal Marşımızın 100. Yılını kutlayacağımız 2021 yılı içerisinde sergilemek ve gelecek nesillere aktarmak istiyorum. Çünkü bayrağımızdan sonra istiklalimizin ve istikbalimizin en önemli simgesi olan milli marşımıza ait bu eserler milli kültürümüzün en başta gelen değerleri arasında yer alıyor. İstiklal Marşımızın hangi şartlar altında yazıldığını bilmeden, sözlerindeki duygu ve düşünceleri anlamadan geleceğe ümitle bakamayız. Bayrağına ve milli marşına yeteri kadar değer vermeyen toplumların, başka milletlerin boyunduruğu altında yaşamak zorunda kalacakları bilinciyle yeni nesiller yetiştirmeliyiz. Bu konuda bize en güzel örneği bırakan başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere tüm şehit ve gazilerimizi bir kere daha minnet ve şükranla yâd ediyor, bu topraklarda İstiklal Marşımızı daha nice yüzyıllar gururla ve onurla haykıracağımızı tüm dünyaya ilan etmek istiyorum” ifadelerini kullandı.