Borusan Contemporary’nin çevrimiçi sergisinde karekodlu sürprizler var

Borusan Contemporary’nin yeni çevrimiçi sergisi “Düş Suda” ziyarete açıldı. Edip Cansever’in aynı adlı şiirinden ilhamla hazırlanan yeni medya odaklı koleksiyon sergisinin bir ayağı da Boğaz kıyısı boyunca oluşturulan rotada saklı.

Küratörlüğünü Dr. Necmi Sönmez’in üstlendiği yeni Borusan Contemporary sergisi “Düş Suda”, çevrimiçi olarak ziyarete açıldı. Bir yılı aşkın bir süredir devam eden pandemi yüzünden fiziksel ziyarete kapanan Perili Köşk, kapılarını bir daha ne zaman açacak şimdilik bilinmiyor ama ilhamını Edip Cansever’in aynı adlı şiirinden alan serginin bir ayağı da Boğaz kıyısındaki sergi rotasında. Yani isteyenler internetteki sergiyi inceledikten sonra Boğaz kıyısına inip oluşturulan rota boyunca yürüyerek buradaki “gizli” eserleri de görebilecekler. Sergiyi Borusan Contemporary Müdürü Dr. Kumru Eren ile konuştuk.

SİHİRLİ BÖLGE

– Pandemi ile birlikte “yeni normal”e en çok uyum sağlayan kurum Borusan Contemporary oldu sanki. Özellikle “Düş Suda” ile birlikte Boğaz kıyısında izleyiciye sunduğunuz ilginç deneyim bunun en somut örneklerinden. İşin sanatsal tarafı bir yana, izleyiciye ulaşma anlamında çok yaratıcı bir fikir. Nasıl gelişti bu düşünce, biraz anlatır mısınız?

Pandemi, yalnızca kültür sanat alanındaki pratikleri değil, tüm yaşam kültürümüzü derinden sarstı. Bir süredir kültür kurumlarında yaşanmaya başlanan kimlik değişimine de bu bağlamda ivme kazandırdı. Pandemiyle başlayan küresel şaşkınlığın zirveye tırmandığı 2020 baharında, hepimiz dev ölçekli fuar, etkinlik ve sergi organizasyonlarının bir bir iptal olduğuna şahit olduk. Bu esnada, Fondation Beyeler’in açılışı ertelenen Edward Hopper sergisi kapsamında sunduğu bir çalışma çok ilgimi çekti. Yönetmen Wim Wenders, Hopper üzerine Two or Three Things I Know about Edward Hopper başlıklı 3D bir kısa film çekmişti ve kendi ifadesiyle bu çalışma “pentür, sinema ve hikâye anlatıcılığını sihirli bir bölgede birleştirmekte” idi. Çevrimiçi izlenebilen film, Hopper resminde donup kalan o “an”ın hemen öncesi veya sonrasındaki bir kareyle açılıyordu. Beyeler’in sergiye dahil ettiği bu sunum bana, çevrimiçini bilfiil işlevlendirerek sanat eserleri etrafındaki anlatıyı güçlü bir biçimde izleyiciyle buluşturabilmek için ilham verdi. Evet, belki Düş Suda için tasarlayacağımız o “sihirli bölge” reel bir deneyim olmayacaktı ama sanat izleyicisinin “yeni bir toprağa ayak basmaya” ihtiyacı vardı. İşte tüm fikir bu şekilde doğdu.

– Boğaz kıyısındaki “Artırılmış Gerçeklik” tabelalarının yanı sıra bir de “Sanal Gerçeklik” uygulamasıyla izlenen bir video var, değil mi?

Evet, sergi kapsamında kullandığımız iki ayrı uygulama söz konusu. Birincisi, Boğaz kıyısında belirlediğimiz rota üzerinde belli noktalara, sergide yer alan bazı sanat eserlerinin karekodlarının bulunduğu tabelalar yerleştirildi. Söz konusu karekodlar, o koordinata AR (Artırılmış Gerçeklik) teknolojisi desteğiyle yerleştirdiğimiz sanat eserinin, “Düş Suda Sergi Rotası” adlı mobil uygulama aracılığıyla görüntülenebilmesi için hem tetikleyici bir rol üstleniyor hem de o noktada gizli bir sanat eseri bulunduğunu izleyiciye anımsatıyor. İkinci teknoloji ise sanatçıların da son yıllarda kullanmaya başladığı VR (Sanal Gerçeklik) teknolojisi. Bu aşamada, sergi seçkisinde yer alan bir eseri, biçim ve bağlamından aldığımız ilhamla bir yeniden üretime soktuk. Bu çalışma, yeni bir teknolojiyi aslında 80’lerden bu yana süregelen ve özellikle postmodernist dönem ile birlikte anılan bir üretim pratiğine de eklemledi: Çağdaş sanatta sıkça gündeme gelen post-prodüksiyon yöntemini kullanarak, Boomoon’un İstanbul Boğazı’nı konu alan Boğaz’da Balık Oyunu No.8 eserinden türettiğimiz video, orijinali iki boyutlu olan bu eserin adeta “içine girerek” Boğaz’ın derinliklerine bakabilmemizi sağlıyor. Borusan Contemporary’nin internet sayfası üzerinden sanat izleyicisine sunulan bu deneyimi, VR özellikli bir gözlüğünüz olmasa bile ekranı hareket ettirerek deneyimlemeniz mümkün. Elbette VR gözlüğü, teknolojisi gereği deneyimi derinleştiren bir etki yaratıyor.

ÜRETMEK PANZEHİR

– :mentalKLINIK ile yaptığınız sergi bir hayli ilgi görmüştü. Yakında yeni bir sergi geliyor mu?

:mentalKLINIK sergisi, içeriği, sunumu ve bağlamı gereği, pandemi dolayısıyla yaşadığımız sıkışmayı en iyi özetleyen sanatsal içerikti bana göre. Bu nedenlerle de haklı bir ilgi gördü. Sergi üzerine gerçekleştirdiğimiz çevrimiçi konuşmalar da düşünce sahamızı genişletti; zira yüz yıl sonra karşı karşıya kalınan pandeminin yarattığı travmayı bir nebze de olsa aşabilmenin yollarından biri yeni düşünceler üretmek, ürettirmek.

Yeni sergi planlamamız var elbette, ancak önümüzdeki süreçte gelişecek sağlık koşullarını gözeterek adım atmak durumundayız.

ESNEKLİK ÖNEMLİ

Pandeminin öğrettiği en büyük derslerden birinin esneklik olduğunu anlatan Dr. Kumru Eren, Borusan Contemporary olarak kısa ve orta vade planlamalarda farklı mekân ve teknoloji kullanımları ile hibrit olarak kurgulanacak özgün sunum senaryoları geliştirdiklerini anlattı.