Zehra İpşiroğlu yazdı: “Parmak Diktatörün Sonu”

Zehra İpşiroğlu yazdı: “Parmak Diktatörün Sonu”

Parmak–Diktatör’ü tanıyor musunuz? O kadar minik ki saray eşrafından yastıkçıbaşı diktatörün olduğundan daha büyük görünmesi için ayaklarının ve oturduğu yerin altına üst üste yastıklar döşüyor. İnsanların korkulu rüyalarına giren, sınırsız gücüyle tozu dumana katan kıtlıkların ve felaketlerin efendisi bu mini minnacık adam mı?

Zehra İpşiroğlu’nun Mimesis Sahne Sanatları Portalı’nda yayımlanan yazısını okurlarımızla paylaşıyoruz:

parmak-diktatorun-sonu

Masal Değil Gerçek

Sahnede Genco Erkal, genç oyuncu Enes Sarı’yla birlikte rolden role girerek Parmak-Diktatör’ü, emrindeki bakanların, saray eşrafının, muhbirlerin, gizli polislerin yalakaların ağzından anlatıyor. Gözümüzün önünde hem sınırsız gücü olan Parmak-İmparator canlanıyor hem de ona tapan saray halkı. Anlatılan kırk dört yıldır ülkesini felaketten felakete sürükleyen Etiyopya İmparatoru Haile Selassie’nin yaşamı (Haile Reis anlamına geliyor). Yani masal değil, kurmaca değil gerçek bir öykü. Şaşırtıcı olan da bu ya, nasıl oluyor da bu minik adam birden astığı astık kestiği kestik bir deve dönüşebiliyor? Nasıl bir kara büyü bu? Ülkeye ilk uçağı, ilk gemiyi getiren, terfi ve tayinleri kendisine sadakate göre yapan, okuma yazması olmasa da her şeyi cebinin içi gibi bilen bu Parmak-Diktatör’e tapan saray halkına gülerken bir yumruk boğazımıza takılıp kalıyor. Ama gençler var diktatöre isyan eden, düşünmesini, sorgulamasını bilenler var, halk var hakkını arayan, umut var korkuyu yenen…

Bu masal mı, gerçek mi? Parmak İmparator ve adamları bir sis bulutunun içinde kaybolup giden masal figürleri gibi… Ama ölenler, öldürülenler, açlık ve kıtlığın içinde yok olanlar unutulsalar da unutulmasalar da acı gerçeğin ta kendisi. Oyunda ağır basan hüzünlü bir rahatlama duygusu. Parmak İmparator’a da, adamlarına da gülebiliriz; onlar bizden o kadar uzak ki… Hepsi kara bir masal işte ya da bir kâbus. Bir gün uyanacağız ya da askeri darbeyle devrilen Haile Selassie gibi acı bir biçimde uyandırılacağız.

Diktatörlükler Geçici ya Ardında Bıraktıkları?

Diktatörlükler gerçekten böyle gülünç mü? Hitler belgesellerine baktığımda evet. Bağırıp çağırarak anlamsız hareketler yapan siyah bıyıklı, yapışık saçlı komik bir adamdan başka nedir ki Hitler? Şaşırtıcı olan bu tuhaf yaratığın insanları nasıl parmağında oynattığı… Milyonlarca insanı ölüme göndermeyi nasıl başardığı. Acaba insanoğlunun kafasında bir bozukluk mu var ya da bir tür körleşme, gerçekleri görememe mi demeli buna?  Hitler belgesellerine bakarken sırtımız ürpererek neye gülüyoruz acaba? Bu komik adama mı yoksa onu yaratanlara mı? İmparator oyununun finalinde hizmetçilerden birinin söylediği belleğimize yerleşiyor. “Şimdi her şey olup bittiğine göre durup düşünüyorum ve hayret ediyorum, biz bu adama bunca yıl nasıl inandık?”.

Grotesk Belgeselin Sınırları

İmparator, Polonyalı gazeteci yazar Ryszard Kapunscinski’nin kaleme aldığı, Colin Teevan’ın tiyatroya uyarladığı, Genco Erkal’ın da yeni bir dramaturji çalışmasıyla ele aldığı grotesk bir belgesel. Kapunscinski, Habeşistan İmparatorluğu devrildikten sonra yurt dışına kaçan ya da yer altında gizlenen saray yöneticilerini bulup onlarla gizli röportajlar yapıyor. Genco Erkal da yetmiş, seksen kişiyle yapılan bu zengin röportaj malzemesinden yararlanarak yeni bir kurgu oluşturuyor.

Ama İmparator’da Haile Selassie’yi yaratan iç ve dış mekanizmalar gösterilmiyor. Diktatörle yapılan kirli işler, kendi çıkarlarından başka bir şey düşünmeyen batı ülkelerinin otokratik devletlerin yükselişindeki payını göstermiyor. Buna karşılık tek adamın boyunduruğunda koyuna dönüşen saray yönetiminin bakışından İmparator’un son dönemini çarpıcı bir biçimde canlandırıyor. Bu yeterli mi? Otokratik yönetimlerin içyüzünü öğrenmek, onları var eden sistemi anlamak istiyorsak kuşkusuz hayır. Bu açıdan da oyunun diktatörlüğü anlatan yeterli bir düşünce modeli (bir tür parabol) sunduğunu söylemek zor. Ama giderek yükselen bir tek adam yönetiminin nasıl paramparça olduğunu görmek istiyorsak evet, kara mizahın buruk etkisiyle kendi kaygı ve korkularımızdan bir an olsun uzaklaşmak istiyorsak evet, Genco Erkal’ın rolden role giren usta oyunculuğuyla otoriter yönetimler üzerine düşünmek istiyorsak evet. Ben bu oyunu kısa bir süre önce yitirdiğimiz sevgili Duygu Sağıroğlu’nun iç içe giren panolardan oluşan göz alıcı sahne tasarımıyla, Nazım Çınar’ın Afrika tınılarından oluşan nefis müziğiyle, Özlem Kaya’nın masalımsı kostümleriyle hem insanların acınası haline gülerek hem de hüzünle izledim.

ZEHRA İPŞİROĞLU

 

Kaynak: https://www.mimesis-dergi.org/2023/05/parmak-diktatorun-sonu/

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Bugün, enerjinizi doğru yönlendirmeniz gerekebilir. Kendinizi fazla zorlamadan, sakin ve sabırlı bir şekilde ilerlemeye çalışın. İletişim konularında dikkatli olmanızda fayda var, yanlış anlaşılmalar olabilir. Kendinize vakit ayırarak içsel dengeyi korumaya özen gösterin. Önemli kararlar almadan önce iyice düşünmekte fayda var. Bugün, duygularınızla mantığınız arasında denge kurmaya çalışın.

BOĞA BURCU YORUMU

Tabii, Boğa burcunun günlük burç yorumu şu şekilde; Bugün, çevrenizdeki insanlarla iletişiminiz oldukça yüksek olabilir. İlginizi çeken konular hakkında derinlemesine araştırmalar yapabilir ve yeni bilgiler edinebilirsiniz. Ancak, aceleci hareket etmek yerine sağlam bir plan yaparak adımlarınızı daha kontrollü atmanız faydalı olacaktır. Ayrıca bugün, duygusal anlamda kararsızlık ve belirsizlikler yaşayabilirsiniz, mümkün olduğunca sakin kalmaya çalışın.

İKİZLER BURCU YORUMU
YENGEÇ BURCU YORUMU

Elbette, tabii ki! Bugün için Yengeç burcunun günlük burç yorumu şöyle; Bugün duygusal konularda daha hassas olabilirsiniz. İletişimde dikkatli olmanız gerekebilir ve ani tepkilerden kaçınmanızda fayda var. Özellikle aile ilişkilerinde daha anlayışlı ve empatik davranmak önemli olacaktır. Kendinize zaman ayırarak stresi azaltacak aktiviteler yapabilirsiniz. Sizden yardım isteyen biri olursa destek olmaktan kaçınmayın. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!

ASLAN BURCU YORUMU

Bugün, iç sesinizi dinlemek ve içsel dengenizi sağlamak için zaman ayırmanız gereken bir gün olabilir. İletişim konularında dikkatli olmalı ve duygularınızı net bir şekilde ifade etmeye özen göstermelisiniz. Bugün, esnek olmak ve planlarınızı değiştirmeye açık olmak sizi olumlu yönde daha mutlu ve huzurlu hissettirebilir. İlişkilerde anlayışlı davranarak tartışmalardan uzak durmaya çalışın. Enerjinizi olumlu ve yapıcı şekilde kullanarak kendinize ve çevrenizdeki insanlara destek olabilirsiniz.

BAŞAK BURCU YORUMU

Bugün duygusal olarak dengede olmakta zorlanabilirsiniz. Sabırlı ve akılcı bir yaklaşım sergilemeye çalışın. İletişim konularında dikkatli olmanızda fayda var, yanlış anlaşılmalar yaşanabilir. Ayrıca bugün detaylara daha fazla önem vererek işlerinizi titizlikle yapabilirsiniz.

TERAZİ BURCU YORUMU

Tabii ki! Bugün Terazi burcunun insanları için ilişkilerde dengeyi sağlamak ve çatışmalardan uzak durmak önemli olabilir. Gergin durumlarda sakin kalarak çözüm yolları aramak başarılı sonuçlar getirebilir. Aynı zamanda, kariyer konusunda dengeli adımlar atarak hedeflerinize daha yaklaşabilirsiniz. İletişime önem vermeniz ve açık fikirli olmanız faydalı olacaktır. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!

AKREP BURCU YORUMU

Bugün her zamankinden daha belirgin bir şekilde iletişim yetenekleriniz ön plana çıkabilir. Kendinizi ifade ederken net olmaya özen gösterin ve karşı tarafa karşı dürüst ve açık olun. İçinde bulunduğunuz durumu çözmek için derinlemesine araştırmalara yönelebilir, gizli konuları ortaya çıkarabilirsiniz. Kişisel konularda da cesur adımlar atabilir ve duygularınızı daha cesurca ifade edebilirsiniz. Aşk hayatınızda tutkulu ve derin duygular yaşayabilirsiniz.

YAY BURCU YORUMU

Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.

OĞLAK BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün Oğlak burcunu bekleyen olaylar arasında kariyer veya iş konularında ilerleme kaydedebilme ve hedeflere ulaşabilme şansı bulunuyor. Kendinize güvenmeli ve hedefleriniz doğrultusunda adımlar atmalısınız. Ancak, üzerinizdeki sorumlulukların arttığını hissedebilirsiniz. İlişkilerinizde daha anlayışlı ve sabırlı olmaya çalışmalısınız. Enerjinizi olumlu ve yapıcı şekilde yönlendirmek, sizin için faydalı olacaktır. Ayrıca, sağlığınıza ve bedeninize özen göstermeyi ihmal etmemelisiniz. Umuyorum ki bugün sizin için verimli ve huzurlu bir gün olur.

KOVA BURCU YORUMU

Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.

BALIK BURCU YORUMU

Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM