Zehra İpşiroğlu yazdı: “Parmak Diktatörün Sonu”

Zehra İpşiroğlu yazdı: “Parmak Diktatörün Sonu”

Parmak–Diktatör’ü tanıyor musunuz? O kadar minik ki saray eşrafından yastıkçıbaşı diktatörün olduğundan daha büyük görünmesi için ayaklarının ve oturduğu yerin altına üst üste yastıklar döşüyor. İnsanların korkulu rüyalarına giren, sınırsız gücüyle tozu dumana katan kıtlıkların ve felaketlerin efendisi bu mini minnacık adam mı?

Zehra İpşiroğlu’nun Mimesis Sahne Sanatları Portalı’nda yayımlanan yazısını okurlarımızla paylaşıyoruz:

parmak-diktatorun-sonu

Masal Değil Gerçek

Sahnede Genco Erkal, genç oyuncu Enes Sarı’yla birlikte rolden role girerek Parmak-Diktatör’ü, emrindeki bakanların, saray eşrafının, muhbirlerin, gizli polislerin yalakaların ağzından anlatıyor. Gözümüzün önünde hem sınırsız gücü olan Parmak-İmparator canlanıyor hem de ona tapan saray halkı. Anlatılan kırk dört yıldır ülkesini felaketten felakete sürükleyen Etiyopya İmparatoru Haile Selassie’nin yaşamı (Haile Reis anlamına geliyor). Yani masal değil, kurmaca değil gerçek bir öykü. Şaşırtıcı olan da bu ya, nasıl oluyor da bu minik adam birden astığı astık kestiği kestik bir deve dönüşebiliyor? Nasıl bir kara büyü bu? Ülkeye ilk uçağı, ilk gemiyi getiren, terfi ve tayinleri kendisine sadakate göre yapan, okuma yazması olmasa da her şeyi cebinin içi gibi bilen bu Parmak-Diktatör’e tapan saray halkına gülerken bir yumruk boğazımıza takılıp kalıyor. Ama gençler var diktatöre isyan eden, düşünmesini, sorgulamasını bilenler var, halk var hakkını arayan, umut var korkuyu yenen…

Bu masal mı, gerçek mi? Parmak İmparator ve adamları bir sis bulutunun içinde kaybolup giden masal figürleri gibi… Ama ölenler, öldürülenler, açlık ve kıtlığın içinde yok olanlar unutulsalar da unutulmasalar da acı gerçeğin ta kendisi. Oyunda ağır basan hüzünlü bir rahatlama duygusu. Parmak İmparator’a da, adamlarına da gülebiliriz; onlar bizden o kadar uzak ki… Hepsi kara bir masal işte ya da bir kâbus. Bir gün uyanacağız ya da askeri darbeyle devrilen Haile Selassie gibi acı bir biçimde uyandırılacağız.

Diktatörlükler Geçici ya Ardında Bıraktıkları?

Diktatörlükler gerçekten böyle gülünç mü? Hitler belgesellerine baktığımda evet. Bağırıp çağırarak anlamsız hareketler yapan siyah bıyıklı, yapışık saçlı komik bir adamdan başka nedir ki Hitler? Şaşırtıcı olan bu tuhaf yaratığın insanları nasıl parmağında oynattığı… Milyonlarca insanı ölüme göndermeyi nasıl başardığı. Acaba insanoğlunun kafasında bir bozukluk mu var ya da bir tür körleşme, gerçekleri görememe mi demeli buna?  Hitler belgesellerine bakarken sırtımız ürpererek neye gülüyoruz acaba? Bu komik adama mı yoksa onu yaratanlara mı? İmparator oyununun finalinde hizmetçilerden birinin söylediği belleğimize yerleşiyor. “Şimdi her şey olup bittiğine göre durup düşünüyorum ve hayret ediyorum, biz bu adama bunca yıl nasıl inandık?”.

Grotesk Belgeselin Sınırları

İmparator, Polonyalı gazeteci yazar Ryszard Kapunscinski’nin kaleme aldığı, Colin Teevan’ın tiyatroya uyarladığı, Genco Erkal’ın da yeni bir dramaturji çalışmasıyla ele aldığı grotesk bir belgesel. Kapunscinski, Habeşistan İmparatorluğu devrildikten sonra yurt dışına kaçan ya da yer altında gizlenen saray yöneticilerini bulup onlarla gizli röportajlar yapıyor. Genco Erkal da yetmiş, seksen kişiyle yapılan bu zengin röportaj malzemesinden yararlanarak yeni bir kurgu oluşturuyor.

Ama İmparator’da Haile Selassie’yi yaratan iç ve dış mekanizmalar gösterilmiyor. Diktatörle yapılan kirli işler, kendi çıkarlarından başka bir şey düşünmeyen batı ülkelerinin otokratik devletlerin yükselişindeki payını göstermiyor. Buna karşılık tek adamın boyunduruğunda koyuna dönüşen saray yönetiminin bakışından İmparator’un son dönemini çarpıcı bir biçimde canlandırıyor. Bu yeterli mi? Otokratik yönetimlerin içyüzünü öğrenmek, onları var eden sistemi anlamak istiyorsak kuşkusuz hayır. Bu açıdan da oyunun diktatörlüğü anlatan yeterli bir düşünce modeli (bir tür parabol) sunduğunu söylemek zor. Ama giderek yükselen bir tek adam yönetiminin nasıl paramparça olduğunu görmek istiyorsak evet, kara mizahın buruk etkisiyle kendi kaygı ve korkularımızdan bir an olsun uzaklaşmak istiyorsak evet, Genco Erkal’ın rolden role giren usta oyunculuğuyla otoriter yönetimler üzerine düşünmek istiyorsak evet. Ben bu oyunu kısa bir süre önce yitirdiğimiz sevgili Duygu Sağıroğlu’nun iç içe giren panolardan oluşan göz alıcı sahne tasarımıyla, Nazım Çınar’ın Afrika tınılarından oluşan nefis müziğiyle, Özlem Kaya’nın masalımsı kostümleriyle hem insanların acınası haline gülerek hem de hüzünle izledim.

ZEHRA İPŞİROĞLU

 

Kaynak: https://www.mimesis-dergi.org/2023/05/parmak-diktatorun-sonu/

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Bugün iletişim konularında dikkatli olmalısınız, ani tepkiler vermektense sakin kalmaya çalışın. İş hayatında yaratıcı fikirlerinizle fark yaratabilirsiniz. Sevdiklerinizle keyifli vakit geçirmek için fırsat bulabilirsiniz. Sağlığınıza özen göstermeye devam etmelisiniz. Ufak tefek aksiliklere aldırış etmeden, kendinizi motive ederek güzel bir gün geçirebilirsiniz.

BOĞA BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün, Boğa burcu için iletişim alanında aktif olabilirsiniz. Fikir alışverişi yapmak, yeni insanlarla tanışmak ve bilgi paylaşımında bulunmak için uygun bir gün olabilir. Duygularınızı net bir şekilde ifade etmekten çekinmeyin. İlişkilerinizde samimiyet ve dürüstlük ön planda olmalı. Kendinizi ifade etmek konusunda cesur adımlar atabilirsiniz. Eğitim, seyahat veya yeni bir konuyu araştırma konularında şanslı olabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!

İKİZLER BURCU YORUMU
YENGEÇ BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün duygusal olarak biraz hassas olabilirsiniz. Kendinizi biraz kırılgan hissedebilirsiniz ve bu durum sizi üzer. Ancak sevdiklerinizle olan iletişiminiz bugün çok önemli olacak, onlara açık olmaktan çekinmeyin. İş hayatınızda ise dikkatinizi dağıtabilecek unsurlardan uzak durmaya çalışın ve odaklanmanız gereken konulara odaklanın. Sağlık açısından ise stresle baş etmek için rahatlatıcı aktiviteler yapmak size iyi gelebilir. Sevgiler!

ASLAN BURCU YORUMU

Bugün, Aslan burcu için iletişim yeteneklerinizin ön plana çıkacağı bir gün olabilir. İnsanlarla daha kolay etkileşimde bulunabilir, fikirlerinizi net bir şekilde ifade edebilirsiniz. Ayrıca bu enerji, sosyal çevrenizdeki ilişkileri güçlendirmenize ve yeni insanlarla tanışmanıza olanak sağlayabilir. Kendinize olan güveniniz artarken, hedeflerinize odaklanarak projelerinizi ilerletebilirsiniz. Aşk hayatınızda da romantik ve tutkulu bir gün geçirebilirsiniz.

BAŞAK BURCU YORUMU

Bugün detaylara odaklanmak ve işlerinizi düzenlemek için uygun bir gün olabilir. Mantıklı ve analitik düşüneceğiniz bu dönemde projelerinizi planlamak ve detayları gözden geçirmek için fırsat bulabilirsiniz. İş hayatınızda disiplinli ve düzenli olmanız gereken bir zaman dilimindesiniz. Sağlığınıza dikkat etmekte, düzenli olarak egzersiz yapmakta ve beslenmenize özen göstermekte fayda var. Aşk hayatınızda ise partnerinizle iletişiminizi güçlendirmek için romantik anlar yaratabilirsiniz. Unutmayın, aşk her detayda gizlidir.

TERAZİ BURCU YORUMU

Merhaba! Bugün Terazi burcu için ilişkilerde denge kurmak ve iletişimi kuvvetlendirmek önemli olabilir. Kendinizi ifade etmek ve duygularınızı açıklamak için uygun bir gün olabilir. Özellikle iş ilişkilerinde anlaşmazlıkları çözmek ve ortaklıkları güçlendirmek için fırsatlar doğabilir. Keyifli ve dengeli bir gün geçirmeniz dileğiyle!

AKREP BURCU YORUMU

Bugün, duygusal ve ilişkisel konularda kendinizi daha hassas hissedebilirsiniz. İlişkilerinizde derinlemesine iletişim kurmaya ve duygularınızı paylaşmaya yönelik bir enerji hissedebilirsiniz. Güvendiğiniz kişilerle açık ve samimi konuşmalar gerçekleştirebilir, duygularınızı ifade edebilirsiniz. Ancak, abartılı tepkilerden kaçınmak ve duygusal kararlar almaktan uzak durmak önemli olacaktır. Özellikle iş ve kariyerle ilgili konularda dikkatli olmalı, mantıklı ve planlı hareket etmelisiniz. Uyumlu bir gün geçirmeniz dileğiyle.

YAY BURCU YORUMU

Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.

OĞLAK BURCU YORUMU

Bugün, kariyer ve iş hayatınızda hedeflerinize ulaşmak için kararlı ve disiplinli olmanız gereken bir gün olabilir. Özellikle detaylara dikkat etmeniz ve işlerinizi planlı bir şekilde ilerletmeniz başarı şansınızı artırabilir. Bugün, sorumluluklarınızı yerine getirirken sabırlı olmanız ve sabit fikirli olmaktan kaçınmanız önemli olacaktır. Ayrıca, sağlık konusunda da kendinize dikkat etmelisiniz. Uykunuzu düzenli bir şekilde almak ve beslenmenize özen göstermek bugün size iyi gelebilir.

KOVA BURCU YORUMU

Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.

BALIK BURCU YORUMU

Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM