Metin Erksan, 1 Ocak 1929 tarihinde Çanakkale’de dünyaya geldi. Erksan, beş erkek ve iki kızdan oluşan ailenin en küçük çocuğuydu. İlk, orta ve lise eğitimini İstanbul’daki Pertevniyal Lisesi’nde tamamlayan Erksan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden “İstanbul Hanları” konulu lisans teziyle mezun oldu. Öğrencilik döneminde Halide Edip Adıvar (İngiliz Dili ve Edebiyatı), Ahmet Hamdi Tanpınar (Türk Edebiyatı), Oktay Aslanapa (Türk-İslam Sanatı), Tahsin Öz (Müzebilim) ve Mazhar Şevket İpşiroğlu (Avrupa Sanatı-Estetik) gibi hocalardan ders aldı.

Pertevniyal Lisesi’nde okudu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin Sanat Tarihi Bölümü’nden mezun oldu. 1947’den başlayarak çeşitli dergi ve gazetelerde sinema yazıları yazdı. Üniversite yıllarında sinemayla ilgilenen Erksan, 1950’de Atlas Film için Yusuf Ziya Ortaç’ın Binnaz adlı oyununu sinemaya uyarlayarak sektöre adım attı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden 1952’de mezun olan Erksan, aynı yıl Dünya gazetesinde film eleştirileri yazdı. 1952’de senaryosunu Bedri Rahmi Eyüboğlu‘nun yazdığı Karanlık Dünya, Aşık Veysel’in Hayatı-Karanlık Dünya, ilk filmi oldu. Dünya Havacıları Türkiye’de (1958) ve Büyük Menderes Vadisi (1959) adlı iki belgesel film yaptı.

Askerlik nedeniyle yönetmenliğe ara veren Erksan, yedek subaylığını İstanbul’da Ordu Foto Film Merkezi’nde yaptı ve burada merkezin arşivlerini düzenledi. 1958’de Türk Sinema Sanatçıları Derneği’nin kurulmasına öncülük etti. Askerliğini tamamladıktan sonra Dokuz Dağın Efesi (1958), Hicran Yarası (1959), Gecelerin Ötesi (1960), Şoför Nebahat (1960) gibi dönemin önemli filmlerini yönetti. Fakat Erksan’ın esas çıkış yapmasını sağlayan film 1962 yılında çektiği Acı Hayat oldu. Aynı yıl Yılanların Öcü’nü bitiren yönetmen, bir kez daha sansürle karşı karşıya geldi. Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in filmi izleyip özel izin vermesinden sonra film gösterime girdi.

*Susuz Yaz’la birlikte Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı ödülünü kazanan ilk Türk yönetmen oldu.

1960’ların ikinci yarısında Sevmek Zamanı (1965) ve Kuyu (1968) gibi bugün kült olarak kabul edilen filmlere imza atan yönetmen, 70’lerin ilk yarısında Eyvah (1970), Hicran (1971), Makber (1971), Feride (1971), Süreyya (1972) gibi melodram ağırlıklı filmler çekti. 70’lerin ikinci yarısında ise TRT için bir dizi orta metrajlı film üretti. 1974’te Şeytan, 1976’da Kadın Hamlet filmlerini yaptıktan sonra TRT için beş bölümden oluşan Preveze Öncesi (1982) isimli belgeseli çekti.

1970 yılından sonra ticari filmler yönetti. 1974-1975’te TV için çağdaş beş Türk öyküsünü; Sabahattin Ali’nin “Hanende Melek”, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Geçmiş Zaman Elbiseleri”, Samet Ağaoğlu’nun “Bir İntihar”, Sait Faik Abasıyanık’ın “Müthiş Bir Tren” ve Kenan Hulusi Koray’ın “Sazlık”, kısa metrajlı filmler durumuna getirdi.

İDGSA İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Sinema-TV Enstitüsünde, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümü adını alan okulda öğretim görevlisi olarak çalıştı.

2004’te Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in elinden aldı.

Metin Erksan, 4 Ağustos 2012 tarihinde böbrek yetmezliği sebebiye 83 yaşında yaşamını yitirdi.