1
“Kitaplarımdaki her yazı benim o oyunlarda geçirdiğim 2-3 saatin hatıra defteridir. Meraklıları için aynı zamanda dünya tiyatrosunun değişim sürecine, klasikleşmiş oyunların farklı performanslarla yeni yorumlarına da ışık tutar.” Bu sözler, gerçek bir tiyatro tutkunu Tilda Tezman’a ait.
Dünya tiyatrosunun peşinden ülke ülke dolaşan ve tüm seyahatlerinin rotasını, görmek istediği oyunların sahne takvimlerine göre ayarlayan Tezman, “Oyunname II” adlı kitabını yayımladı. Okuru, bir tiyatro yolculuğuna çıkaran kitap, tüm kitapçılarda ve çevrimiçi satış platformlarında satışa çıktı. Tezman ile rotasını çevirdiği oyunlardan oluşan kitabını konuştuk.
Nerden geliyor bu tiyatro tutkusu?
Tiyatroya sevdam, bu değerli sanat dalının İstanbul’da yerleşik ve köklü bir sosyal etkinlik olduğu çocukluk yıllarımda başladı. Sevgili anne ve babamın sayesinde tiyatroyla 7 yaşlarında tanıştım.
Hatırlıyorum, bu dönemde her hafta çarşamba ve cumartesi günleri tiyatro matinelerine, özellikle de Lale – Alev Oraloğlu oyunlarına giderdik. Her yeni yıla, yeni bir oyun seyrederek girme adetimiz vardı. Yine bu yıllarda ağabeyim Şişli Terakki Lisesi’nde Tiyatro Kolu’ndaydı; oyun provalarını bizim evde yaparlardı. Sonrasında ağabeyim ve iki okul arkadaşı Beşiktaş Halk Evi’nde tiyatro oyunları oynamaya başladı. Bu oyunları kaçırmazdım. Pirandello’nun “Ağzı Çiçekli Adam”, Edward Albee’nin “Hayvanat Bahçesi” heyecanla seyrettiğim ve tekstlerini neredeyse ezberlediğim oyunlardan bazılarıydı. Nitekim bu üçlüden Zafer Diper tiyatroyu meslek olarak seçti, bu sanat dalında başarıyla devam etti ve kurduğu Bizim Tiyatro grubuyla yıllarca çok önemli oyunlara imza attı. (Yargı, Woyzeck, Dava) ve yine o yıllardan zihnime çakılı kalan 2 oyun; Genco Erkal’ın “Aslan Asker Şvayk” ve “Bir Delinin Hatıra Defteri” ve daha niceleri… Pazartesileri hariç her gece perdelerini açan birbirinden şık ve repertuvarı zengin tiyatro salonları…
Kendimi öylesi bir dönemde tiyatro ile tanıştığım için hep çok şanslı sayarım. Yıllar geçtikçe de bu tutku benimle birlikte büyüdü ve hayatımın vazgeçilmezi oldu…
İlk seyrettiğiniz oyunu hatırlıyor musunuz?
İlk seyrettiğim oyun, Muammer Karaca, Toto Karaca ve Muzaffer Hepgüler’in oynadıkları bir oyundu, yanılmıyorsam da Cibali Karakolu’ydu.
Bir oyunun perde arkasını gördünüz mü? En başından sonuna kadar…
Tiyatrocu dostlarımın birçok oyununun tekstini Türkçe’ye çevirdim; dekor ve kostümlerinde yardımcı oldum, genel provalarını izledim, bütün bunları da amatörce yaptım.
Kitabın oluşum sürecini anlatır mısınız?
Çok küçük yaşlardan itibaren oyun izleyerek geçirdiğim sihirli saatlerin zihnimde canlı kalması için, yurtdışına yaptığım yolculukların sonunda izlediğim oyunlara ait notlar tutmaya, broşürler, tanıtım yazıları ve fotoğraflar biriktirmeye başladım. Kendime oyunlardan yazdığım bu mektupların birikimi ile bir çeşit hatıra defteri oluştu. Bu birikimi Türkiye’de tiyatro severlerle paylaşmak üzere Vizon Dergisi’nde ve Tiyatro Dergisi’nde yazmaya başladım. Ardından, Milliyet Sanat’ta yazdım. Zamanla biriken bu yazıları derleyerek 2012 yılında ilk kitabım “Oyunname” ortaya çıktı.
Bu kitabım Türkiye’de ödenekli ve özel tiyatroların oyun repertuvarları için rehber olması bana cesaret verdi. Aradan geçen sekiz yılda Radikal ve Sözcü gazetelerinde yazmaya devam ettim ve bu süreçte izlediğim oyunlar arasından yaptığım 70’e yakın seçki ile de “Oyunname II”yi hazırladım.
Bir yılda kaç oyun seyrediyorsunuz?
Yılda ortalama 40 oyun izliyorum. 50 yıla yakın zamandır kesintisiz izlediğim oyunların sayısı ise toplamda üç bini geçti.
Bugüne kadar seyrettiğiniz oyunlar arasında sizi çok etkileyen bir oyun var mı?
Öyle çok oyundan etkilendim ki… Öyle çok oyun yüreğime dokundu ki… Öyle çok oyunda kendimi buldum ki… Öyle çok oyun bana yol gösterdi ki… Öyle çok oyun hayata bakışımı değiştirdi ki… Aralarından hangisini seçmeye kalksam diğerlerine haksızlık ederim diye düşünüyorum.
Kitabın devamı gelecek mi?
İsterim ve bu disiplinde devam ettiğim sürece yeni bir kitap neden olmasın ki.
Tiyatro ile ilgili başka projeleriniz olacak mı?
Tiyatro ile ilgili projelerim var. Bu zorlu ve sancılı pandemi sürecinin bitmesiyle tiyatro faaliyetlerine ağırlık vermek istiyorum. Yeni mekânların açılması, yeni oyunların sahnelenmesi, hayallerimi süslüyor. Zengin repertuvarlarla, her gece perde açan tiyatrolarla, zengin bir sanat ortamı olmasını arzu ediyorum. Türkiye’de oynanmamış, benim de severek izlediğim oyunlardan birini sahneye koymak en büyük emelim.
Kitapta oyunları ülke ya da tür olarak ayırmayı hiç düşündünüz mü?
Yeni kitabımı geçen yıl pandemi döneminde derlemeye başladım. Ülke ya da tür olarak bir seçim yapmadım. Bu sefer altını çizmek istediğim konular, dünyanın içinden geçtiği değişime, toplumsal sancılara ve hassasiyetlere parmak basan, daha cesur bir dünya için çoksesliliği savunan bir seçki yapmaktı.
2012 yılından bugüne izlediğim oyunlar arasında, farklı konulara dikkat çeken, söylemleri çok kuvvetli oyunlar vardı. Ve hepimiz kabul etmeliyiz ki tiyatro tüm fikir ve hakların özgürce sergilendiği, insanı insana insanla anlatan eşsiz bir platform. Ve ben de bu anlamda son 8 yılda çok çarpıcı oyunlar izledim. Son sekiz yılda izlediğim yüzlerce oyun arasından da dil, din, ırk ayrımcılığı, cinsiyet eşitliği, farklı cinsel tercihler, kadına şiddet, doğaya yapılan zulüm, toplumsal varoluşların sancılarına vurgu yapan cürretkâr oyunlara yer verdim.
Merhaba! Bugün, Koç burcundaki insanlar için ilişkilerinde daha anlayışlı ve sabırlı olmaları gerekebilir. Enerjileri yüksek olacak ve hareketli bir gün geçirebilirler. Özellikle iş hayatında hızlı kararlar almaları gerekebilir. Ancak, duygusal anlamda da dengeli ve nazik olmaya özen göstermeleri faydalı olacaktır. Bugün, kendilerine zaman ayırmaları ve içsel dengeyi korumaları da önemli olacaktır. Umarım bu bilgiler işinize yarar. Her şey gönlünüzce olsun!
Merhaba! Bugün, Boğa burcu için sevdiklerinizle zaman geçirmek ve ilişkilerinizi güçlendirmek için harika bir gün olabilir. Duygusal olarak tatmin olacağınız etkileşimler yaşayabilirsiniz. İş hayatınızda sabırlı ve kararlı bir tutum sergilemek başarıyı getirebilir. Bugün, kendinize zaman ayırarak dinlenmeyi ve stresi azaltmayı unutmayın. Enerjinizi doğru yönlendirdiğiniz takdirde güzel gelişmeler yaşayabilirsiniz. Umarım keyifli bir gün geçirirsiniz!
Merhaba! Bugün, duygusal açıdan hassas olabilirsiniz ve küçük detaylar sizi fazla etkileyebilir. Kendinizi ifade etmekte zorlanabilir, duygularınızı paylaşmaktan kaçınabilirsiniz. Ancak önemli olan sakin kalmak ve içsel dengeyi sağlamak olacaktır. İletişimde açık olmaya gayret edin ve duygularınızı paylaşmaktan çekinmeyin. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim.
Bugün iş hayatınızda önemli gelişmeler yaşayabilirsiniz. Projelerinizde ilerleme kaydedebilir, yeteneklerinizi konuşturabilirsiniz. Maddi konularda dikkatli olmanızda fayda var, harcamalarınıza özen göstermelisiniz. Aşk hayatınızda ise romantik ve duygusal bir gün geçirebilirsiniz. Partnerinizle derin ve anlamlı sohbetler içinde olabilirsiniz. Enerjinizi pozitif ve yapıcı yönde kullanarak keyifli bir gün geçirebilirsiniz.
Bugün, detaycı ve titiz doğanızla ön plana çıkabilirsiniz. Mantıklı ve pratik kararlar almak için içgüdülerinize güvenebilirsiniz. Aynı zamanda, detaylara fazla takılmadan büyük resmi de göz önünde bulundurmanız faydalı olabilir. İletişim konularında açık olmaya özen göstermelisiniz. Sevdiklerinizle yaşadığınız iletişim sorunlarını çözmek için sabırlı ve anlayışlı olmalısınız. Enerjinizi doğru yönlendirerek verimli bir gün geçirebilirsiniz.
Bugün ilişkilerinizde daha dengeli ve sağlam adımlar atabilirsiniz. Kararlarınızı daha objektif bir şekilde almak ve partnerinizle iletişiminizi güçlendirmek için uygun bir gün olabilir. Duygusal konularda denge sağlamak önemli olacak. Kendinize zaman ayırarak içsel dengeyi bulmaya çalışın. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Bugün duygusal olarak oldukça derin ve yoğun hisler içinde olabilirsin. İçsel düşüncelerin seni daha da derinleştirebilir ve kendine odaklanmana neden olabilir. Ancak dikkat et, olumsuz düşüncelere kapılmamaya çalış ve pozitif enerjini korumaya özen göster. Ayrıca, bugün iletişimde dikkatli olman gerekebilir, doğru ifadeleri bulmak ve anlaşılmak önem taşıyabilir. Özel hayatında ise romantik ve duygusal anlar sizi bekliyor olabilir. Keyifli bir gün geçirmen dileğiyle!
Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.
Merhaba! Bugün, Oğlak burcundaki insanlar için finansal konularda dikkatli olmanız gereken bir gün olabilir. Sabırlı ve disiplinli bir şekilde hareket etmelisiniz. İş hayatında ise hedeflerinize odaklanmak ve planlarınızı uygulamak için iyi bir gün olabilir. Kişisel ilişkilerinizde ise iletişim konusuna dikkat etmeniz gerekebilir. Sevdiklerinizle anlayışlı ve sabırlı bir iletişim içinde olmaya çalışın. İyi bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.
Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.
