1
Benim payıma düşen
bir perdenin asılmasının benden aldığı gökyüzüdür
benim payıma düşen terk edilmiş merdivenlerden inmektir ve ulaşmaktır bir şeylere çürüyüşte ve gurbette
benim payıma düşen anılar bahçesinde hüzünlü bir gezintidir…
Füruğ (Yeniden Doğuş adlı şiirden)
Suudi Arabistanlı Şair Hissa Hilal’in sesi: “Fetvanın gözlerindeki kötülüğü gördüm. İyililiğin yasadışı sayıldığı bir dönemde…Gerçeği söylediğimde gizlendiği yerden vahşi bir hayvan dışarı fırlıyor. Kör, ilkel ve öfke dolu. Üstünde ölüm kıyafeti. İktidarı simgeleyen güçlü, resmi bir kurumun sözcüsü olarak vaiz verip barışı arayanların üstünde terör yaratıyor”
Suudi Arabistan’da Million’s Poet yarışmasında büyük bir şiir ödülü alan Hissa Hilal; “Şiirlerim pençelerini çıkartıyor” diyor. “Bana karşı olan aptalların önünde eğilmeyeceğim”. Yazar Hilal üzerine yapılan belgeselde (Stefanie Brockhaus) bu ilginç kadın şairin başkaldırısını izlerken sahnede erkek yarışmacıların ardından ürkek adımlarla yürüyen, gözleri bile görünmeyen, sadece sesi duyulan bu simsiyah çarşaflı kadının direnci karşısında şaşkınlığa düşüyoruz. Hilal’in köktendinci erkek dünyasını sorgulayan şiirleri o kadar eleştirel ki, kolaylıkla fanatizmin kurbanı olabilir. Ama baskılara ve tehditlere rağmen yarışmadan çekilmiyor, korkmadan sonuna kadar direnerek finale kalıyor ve ödül alıyor.
Hissa Hilal bu şiir yarışmasına katılarak ödül kazanmasıyla Suudi Arabistan’da bir ilki gerçekleştiriyor. Şu bir gerçek ki eleştirilerini şiirle değil sözgelimi bir gazete yazısıyla gerçekleştirseydi sonu çoktan gelmişti. Ama edebiyatın, sanatın konumu belki de farklı. Bu direnişin devamı gelecek mi, yoksa bu yarışma da sadece erkeklerin şovu mu; şiir söz konusu olunca biz kadınlara bile söz hakkı veririz şovu?
“Kadınlar toplumun ruhudur”diyor Hilal; “Onları dışladığınızda bütün bir toplumun ruhunu da dışlamış olursunuz”.Belgeselde izlediğim bu ödül töreninde kara çarşafların ardındaki bu kadının sesinin milyonlarca kadına güç verdiğini düşündüm.
Günümüzde kadınların sesi bütün dünyada, İslam ülkelerinde bile yükseliyor. “Yaralarım Aşktandır” oyununda genç yaşta bir trafik kazasında yaşamını yitiren kadın şair Furuğ’un hüzünlü öyküsünü izliyoruz. Furuğ Farruhzad geçen yüzyılda yaşamış ve İran edebiyatına damgasını vurmuş çok önemli bir şair.
İzlediğimiz oyunda otoriterler Furuğ’un hemen gömülmesine izin vermiyorlar. Çünkü yazarın yaşamında, şiirlerinde, duruşunda başkaldırı var. Otoriteleri böylesine hiçe sayan bir kadın yaşamı boyunca baş kaldırmayı başarabilmiş ama sesi, soluğu kesildiği bir noktada söz yine otoritelerde. Çünkü Furuğ gibi bir ‘kanıbozuk’ hiç kimseye örnek olmamalı, hiç kimseye cesaret vermemeli. Ne var ki otoritelerin gözden kaçırdığı Furuğ’un bedeni yok olsa, gömülmesine izin verilmese de şiirleriyle yaşamını sürdüreceği.
Araftayız, yaşamla ölüm arasındaki bir noktada. Bir ölünün gözünden Furuğ’un yaşamının çeşitli evrelerini Nazan Kesal’in usta oyunculuğundan izlerken “kadından şair olmaz” diyen kadın düşmanı bir toplumun içinde buluyoruz kendimizi. Kadın düşünmesini, yaratmasını, yazmasını bilemez ki şair olabilsin. Düşünen de, yaratan da sadece erkeklerdir. Erkeklerin kadınlar için düşündüğü ve eyleme geçtiği bir dünyada ise kadına hiç yer yoktur. O kapanmaya, kapatılmaya, görünmez olmaya mahkûmdur.
Nazan Kesal, Furuğ’un öfkesini, hüznünü kimi kez şiir okuyarak, kimi kez anlatarak dile getirirken erkek egemen bir dünyanın içinde ölümle yaşam arasındaki sıkışmışlığı da çok çarpıcı bir biçimde sergiliyor. Bunda bir ölünün anlatımında odaklaşan fantastik kurgunun (yazar: Şebnem İşigüzel) ve ölüme gönderme yapan mezar ya da tabut çağırışımı uyandıran bir masanın ve beyaz ışıklarla aydınlatılmış sahne tasarımının da payı büyük (yönetmen: Berfin Zenderlioğlu). Nazan Kesal incecik beyaz giysileriyle ölüler dünyasına gönderme yaparak Furuğ’u canlandırırken hafifliği ve arınmışlığı simgeliyor. Furuğ uzaklardan farklı bir noktadan bakıyor onu hırpalayıp horlayan bu dünyanın çirkinliklerine.Şiir yazmasına karşı çıkan otoriter babası, çocuğunu elinden alan ve onun anneliğini sorgulayan eski kocası, onu baskılar altında tutmaya çalışan mollara karşın erkeklerin kendisini ezip geçmelerine karşı çıkıyor; çektiği onca acılara rağmen dimdik ayakta duruyor, ne istediğini biliyor, sözünü sakınmıyor, erkekleri alaya almaktan da, onların zavallılıklarını açığa çıkartmaktan da hiç çekinmiyor. Hiç durmadan üretiyor, şiir yazıyor, bir çocuk evlat ediniyor, aşık oluyor. Kimsenin kendisini ve sanatını küçümsemesine izin vermediği gibi kadınların attığı her adımın kontrol altına alındığı zor ve baskıcı koşullara karşın yaşamını dilediğince biçimlendirme tutkusundan da hiç de ödün vermiyor..
Furuğ’un toprağa verilmeyi bekleme sürecinde kova kova sularla ölü bedenini yıkaması yaşanan bütün adaletsizliklerden, baskılardan, çirkinliklerden arınmaya gönderme yapıyordu. Kendini arındırma din adına dehşet saçan ataerkilliğin pisliklerinden arınma anlamına geliyordu. Kadınların pırıl pırıl, tertemiz bir dünyada yeniden doğma ve sıfırdan başlama özlemini dile getiriyordu. Acaba baskıların olmadığı daha adil bir dünyada Furuğ gibi yetenekli bir yazarın yaşamı, şiirleri nasıl gelişecekti? Öte yandan Furuğ genç yaşta bir kazada hayatını yitirmeseydi, yaşamı baskıların ve zorbalığın hiç azalmadığı bir ortamda nasıl gelişecekti? Ya da bugün yaşasaydı neler yaşayacaktı?
Fas asıllı yazar Saphia Azzeddine’nin kara mizah romanından Köln Keller Theater’de sahneye uyarlanan (Uyarlayan: Ulrike Jansen) ve ödül alan oyunu “Bilquiss (Belkıs)”, kadınların görünmez olduğu bir ülkede görünür olmak mücadelesi veren bir kadının öyküsünü anlatıyor. Belkıs Hissa Hilal ya da Furuğ gibi bir şair değil ama dilin gücüne inanan ve yaşadıklarını sorgulamaktan çekinmeyen genç bir kadın.
Bu da ona pahalıya mal oluyor çünkü ölüm cezasıyla yargılanıyor. Belkıs taşlanarak öldürülecek.Suçu: Ezan saatini kaçıran sarhoş müezzine ezan okuyarak ders vermek, şiir okumak, topuklu ayakkabı giymek, makyaj yapmak, dahası patlıcan türü ahlaka aykırı sebzeleri bahçesine ekmek. Kendisine yönetilen absürt suçlamalar zaman zaman izleyiciyi güldürür gibi olsa da, gülme duygusu oyunun sonuna doğru boğazımızda takılıp kalıyor. Belkıs’a ölüm cezası vermek zorunda kalan yargıcın yaşadığı iç çatışmayı, Amerikalı gazetecinin çaresizliğini üç kadın oyuncu okuma tiyatrosuna yaklaşan bir minimalizmle canlandırıyorlar.
Belkıs mahkemede kendini savunurken namus bekçilerinin iki yüzlülüklerini ve ahlaksızlıklarını bir bir yüzlerine vuruyor.İçindeki insancıllığı bastırmak zorunda kalan yargıç Belkıs’ı ölüme göndermek zorunda kalıyor, çünkü öyle bir mahalle baskısıyla karşı karşıya ki başka türlü davranması mümkün değil. Ne var ki Belkıs’ın erkek dünyasına başkaldırısını dile getiren sözleri bir bıçak gibi saplanıyor insanların yüreklerine. Dil ölümü de yenen bir silaha dönüşerek belki de bir gün kadınların kolay kolay yok edilmeyeceği bir dünyaya gönderme yapıyor. Bir umut mu? Belki tıpkı Hessa Hilal’ın ya da Furuğ’un şiirlerindeki ışık gibi.
Bugün karşınıza çıkabilecek beklenmedik fırsatları iyi değerlendirmelisiniz. Aklınızın ufkunu genişletmek için yeni insanlarla tanışmaktan çekinmeyin. İletişim becerilerinizi kullanarak çevrenizdeki insanları etkileyebilir ve projelerinizde başarıya ulaşabilirsiniz. Sürpriz gelişmeler yaşayabilirsiniz, bu değişimlere esnek bir şekilde adapte olmaya çalışın. Kişisel gelişiminize odaklanarak bugünü verimli bir şekilde geçirebilirsiniz.
Bugün duygusal anlamda biraz dalgalı bir gün olabilir. İlişkilerde gereksiz tartışmalardan kaçınmaya özen göstermelisiniz. Olumsuz düşüncelerden uzaklaşıp, daha olumlu ve pozitif bakış açılarıyla olaylara yaklaşmak size daha iyi hissettirebilir. Kendinize zaman ayırarak dinlenmeyi unutmayın.
Bugün, Yengeç burcu için duygusal açıdan dengenizi korumak önemli olabilir. İletişimde bulunduğunuz kişilere karşı anlayışlı ve sabırlı olmanız gerekebilir. Aşk hayatınızda romantik ve duygusal bir atmosfer oluşabilir. İş ve kariyer hayatınızda ise yeni fırsatlar karşınıza çıkabilir, bu fırsatları iyi değerlendirmek için dikkatli olmanız faydalı olacaktır. Sağlığınıza özen göstermek ve stresi azaltmak da bugün önemli olacak. Enerjinizi pozitif ve yapıcı şeylere odaklayarak güzel bir gün geçirebilirsiniz.
Bugün duygusal anlamda kendinizi daha hassas hissedebilirsiniz. İletişim sorunları yaşayabilir, yanlış anlaşılmaların etkisi altında kalabilirsiniz. Ancak sabırlı ve anlayışlı bir tutum sergilerseniz, bu tür sorunların üstesinden gelebilir ve ilişkilerinizde daha sağlam bir temel oluşturabilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi korumaya özen göstermelisiniz.
Bugün belki daha fazla eleştirel olabilirsiniz ancak bu eleştirileri yaparken nazik olmaya özen gösterin. İletişimde olumlu bir ton kullanarak ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz. Kendinize fazla yüklenmemeye ve detaylara takılmamaya çalışın. Bugün hayal gücünüzü kullanarak yaratıcı projelere odaklanabilirsiniz. Sağlık konularında ise beslenmenize dikkat etmenizde fayda var.
Tabii ki! Bugün Terazi burcu, duygusal ilişkilerinde denge ve uyum arayışı içinde olabilir. İletişim konularında daha dikkatli olmanız gerekebilir. Karşınızdaki insanlarla uyum içinde çalışabilir, ortaklıkları güçlendirebilirsiniz. Kendinizi ifade etmek için içsel denge ve uyumu sağlamak önemli olacaktır. Eğlenceli etkinliklere vakit ayırarak stresinizi azaltabilirsiniz. Uzun vadeli hedeflerinizi gözden geçirmek ve planlarınızı revize etmek için uygun bir gün olabilir.
Bugün, duygusal açıdan hassas olabilir ve ani tepkiler verebilirsiniz. Kendinizi ifade ederken dikkatli olmalı ve iletişimde yumuşak bir dil kullanmaya özen göstermelisiniz. Planlarınızı esnek tutarak olası aksiliklere karşı hazırlıklı olun. İş hayatında yeni fırsatlar karşınıza çıkabilir, bu fırsatları değerlendirmek için cesaretli adımlar atabilirsiniz. Sağlık açısından ise yeme alışkanlıklarınıza dikkat etmek önemli olabilir. Bugün, kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi korumanız gerekebilir.
Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.
Merhaba! Bugün Oğlak burcunu bekleyen enerjiler, iş hayatında başarılı olmak için uygun bir zaman olabilir. Sabırlı ve kararlı yaklaşımlarınız sayesinde hedeflerinize daha da yaklaşabilirsiniz. Ayrıca duygusal konularda da daha dengeli bir tutum sergileyerek ilişkilerinizde olumlu gelişmeler yaşayabilirsiniz. Kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin, bugün kendinizi şımartacak aktiviteler yaparak stresinizi azaltabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.
Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.
1
2
3
4
5
6
