1
Günümüzde Moğolistan’ın Arhangay’da eyaletinde bulunan ve Türklerin tarihi başkenti olan Ötüken; Hunlara, Göktürklere ve Uygurlara merkez oldu.
Türklerin ilk başkenti olarak kabul edilen Ötüken’i Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl TRT Haber’e anlattı.
“Bütün Moğolistan’da en yaşanabilir yer Ötüken”
Ötüken’in bulunduğu Arhangay, Hangay’ın arkası demek.
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, bu bölgenin Hangay Dağları’nın arkasındaki yer anlamına geldiğini söylüyor.
“Bütün Moğolistan içinde en yaşanabilir, en verimli veya en sulu topraklara, bol otlara sahip yani hayvancı toplulukların yaşayacağı alan Arhangay eyaleti yani Ötüken. O bölgede Türklere ait binlerce geyikli resim, Orhun Yazıtları, kerek surlar, Hoyt Tamır Yazıtları, kurganlar bulunuyor. Bu yüzden Türklerin tarihi, ilk başkenti diyoruz.”
Türkçe yazıtlarda da Ötüken’in bulunduğu bölgenin önemi anlatılıyor.
(5).jpg)
Dağın çukurunda kurulmuş bir şehir olan ve günümüzde Ötüken’in ortasında yer alan Çiçeklik şehri, yaşamaya son derece müsait, özellikle kışlamaya yani kışın orada yaşamaya sonra derece elverişli bir alan.
“Orhun Yazıtlarıyla Tonyukuk arasından 400 kilometre mesafe var”
Tonyukuk Yazıtı’nın Orhun Yazıtları’ndan daha uzak bir yerde olduğuna ilişkin sorumuza Ahmet Taşağıl şu yanıtı verdi:
“Orhun Yazıtları ile Tonyukuk Yazıtı arasından kuş uçuşu yaklaşık 400 kilometre mesafe bulunuyor. Tonyukuk Yazıtı, Moğolistan’ın başkenti Ulan Batur’dan kara yolu ile 59 kilometre mesafede bulunan bir yerde. Orhun Yazıtları ise Ötüken bölgesinin doğu sınırında yer alıyor.”
.jpg)
Ötüken’in tarihi ve günümüzdeki konumunun neresi olduğu merak edilen hususlardan biri. Ahmet Taşağıl, Ötüken’in yerinin aynı olduğunu vurguladı ve şunları ifade etti:
“Gerek Türk kaynaklarında, yazıtlarında gerekse Çin kaynaklarında anlatılan belge ve bilgilerle bugünkü bizim bildiğimiz Ötüken’in yeri aynı. Bugün haritaya baktığımız zaman Ötüken’i aşağı yukarı belirleyebiliyoruz. Zaten bölgedeki diğer Türk şehirleri; Ordubalık, Baybalık, Karabalasagun ,Kutluk Kağan’ın kurganının bulunduğu yer, geyikli taş, Bayan Çor’un Yazıtı yine aynı bölgede yer alıyor.”
Ötüken Ormanı mı Ötüken Dağı mı?
Çincede “Ötüken Ormanı”na “Ötüken Dağı” deniliyor. Prof. Dr. Ahmet Taşağıl bunun nedenini şu şekilde anlattı:
“Çincede Ötüken Dağı denilen bölgeye Türkçede Ötüken yış yani Ötüken Ormanı deniliyor. Bu bölge, diğer bölgelere nazaran daha ormanlık bir alan. Çinlilerin Ötüken Dağı demesinin sebebi; Hangay Dağlar’ının kuzeyinde dağlık bir alan olarak nitelendirmiş olmaları ki bu doğru yanlış değil.”
.jpeg)
Peki ya “Ötüken Yeri” kavramı?
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, “Bayan Çor Yazıtı’nda, ‘Gittim çitimi vurdurdum.’ yani, ‘duvarları belirledim ve şehirleri kurdum’ diyor. Ötüken yeri demek de doğru. Ayrıca bu yazıtta verilen bilgilerden hareketle ve diğer Türk şehirlerinin konumlarından dolayı Ötüken’in sınırlarını tespit edebilmemiz mümkün.” dedi.
Orhun Irmağı nerede?
Bize göre bölgenin en meşhur ırmağı olan ve çağlayanından başlayarak Selangayla birleşen ardından Baykal Gölü’ne dökülen Orhun Irmağı, Ötüken bölgesinin doğusunda yer alıyor.
.jpeg)
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, bölgede yer alan Tamır Irmağı’nı çok önemsediğini söylüyor:
“Damar anlamına gelen Tamır’da, damarlar gibi küçük küçük ırmaklar birleşir. Bu ırmak boylarının her birinde boy (topluluk) vardır ve onlar da kuzeyde birleşirlerere Orhun’a katılırlar. Ardından Selangay’a ulaşırlar.”
.jpeg)
“Türklerin nüfusu anlatılanlardan çok daha fazla”
Tarihi başkent Ötüken sayesinde Türklerin nüfusu hakkında da bilgi sahibi olabiliyoruz. Çin kaynaklarında Türklerin nüfusu ve asker sayısı olarak bazı rakamlar yer alıyor.
Prof. Dr. Taşağıl, Türklerin nüfusu hakkında, “Zamanında bu rakamların abartıldığını fakat o bölgeyi gördükten ve fark ettikten sonra gerçek anlamıyla Türklerin nüfusunun, kaynaklarda anlatılanlardan çok daha fazla olduğunu gördüm” dedi.
Türklerin taşa yazması
Orhun Yazıtları; Bilge Kağan, Tonyukuk, Kültigin, Hoyt Tamır Yazıtı ve onlarcası…
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, Türklerin ellerindeki imkanın taşa yazmak olduğunu belirterek, “Mısırlı papirüsü buldu yazdı, Sümerler kil tabletlere yazdı, Çinliler ipeği buldu bambuya, çubuğa yazdı. Türkler ise üç şeye yazmaya çalıştı. Bunlar; taş, deri ve ağaçlar. Ağaç ve deriler günümüze ulaşamadı ve yok oldu. Ancak taşlar günümüze kadar geldi.” değerlendirmesini yaptı.
Yazıtlardan bize kalanlar
“Yazıtlardan, Türklerin iç dünyasını, şifrelerini öğrenebiliyoruz” diyen Prof. Dr. Taşağıl, yabancı kaynakların Türklerin iç dünyasını aydınlatamadığının, bizlerin bunları ancak Türklerin kendi dilleriyle, kendi kelimeleriyle oluşturdukları cümlelerden anlayabildiğini vurguladı.
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl sözlerini şu şekilde bitirdi:
“Moğolistan, Türk tarihine çok fazla malzeme katan bir yer. Bugün Kuzey Çin’de yani İç Moğolistan’da da Türklere ait çok fazla kurgan, heykel ve eserler olduğunu görüyoruz. Türk kültür tarihinin, ayrıca arkeolojik kalıntılarının ve şehirciliğinin en önemli delillerini bize yaşatıyor ve gösteriyor.”
Bugün karşınıza çıkabilecek beklenmedik fırsatları iyi değerlendirmelisiniz. Aklınızın ufkunu genişletmek için yeni insanlarla tanışmaktan çekinmeyin. İletişim becerilerinizi kullanarak çevrenizdeki insanları etkileyebilir ve projelerinizde başarıya ulaşabilirsiniz. Sürpriz gelişmeler yaşayabilirsiniz, bu değişimlere esnek bir şekilde adapte olmaya çalışın. Kişisel gelişiminize odaklanarak bugünü verimli bir şekilde geçirebilirsiniz.
Bugün duygusal anlamda biraz dalgalı bir gün olabilir. İlişkilerde gereksiz tartışmalardan kaçınmaya özen göstermelisiniz. Olumsuz düşüncelerden uzaklaşıp, daha olumlu ve pozitif bakış açılarıyla olaylara yaklaşmak size daha iyi hissettirebilir. Kendinize zaman ayırarak dinlenmeyi unutmayın.
Bugün, Yengeç burcu için duygusal açıdan dengenizi korumak önemli olabilir. İletişimde bulunduğunuz kişilere karşı anlayışlı ve sabırlı olmanız gerekebilir. Aşk hayatınızda romantik ve duygusal bir atmosfer oluşabilir. İş ve kariyer hayatınızda ise yeni fırsatlar karşınıza çıkabilir, bu fırsatları iyi değerlendirmek için dikkatli olmanız faydalı olacaktır. Sağlığınıza özen göstermek ve stresi azaltmak da bugün önemli olacak. Enerjinizi pozitif ve yapıcı şeylere odaklayarak güzel bir gün geçirebilirsiniz.
Bugün duygusal anlamda kendinizi daha hassas hissedebilirsiniz. İletişim sorunları yaşayabilir, yanlış anlaşılmaların etkisi altında kalabilirsiniz. Ancak sabırlı ve anlayışlı bir tutum sergilerseniz, bu tür sorunların üstesinden gelebilir ve ilişkilerinizde daha sağlam bir temel oluşturabilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi korumaya özen göstermelisiniz.
Bugün belki daha fazla eleştirel olabilirsiniz ancak bu eleştirileri yaparken nazik olmaya özen gösterin. İletişimde olumlu bir ton kullanarak ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz. Kendinize fazla yüklenmemeye ve detaylara takılmamaya çalışın. Bugün hayal gücünüzü kullanarak yaratıcı projelere odaklanabilirsiniz. Sağlık konularında ise beslenmenize dikkat etmenizde fayda var.
Tabii ki! Bugün Terazi burcu, duygusal ilişkilerinde denge ve uyum arayışı içinde olabilir. İletişim konularında daha dikkatli olmanız gerekebilir. Karşınızdaki insanlarla uyum içinde çalışabilir, ortaklıkları güçlendirebilirsiniz. Kendinizi ifade etmek için içsel denge ve uyumu sağlamak önemli olacaktır. Eğlenceli etkinliklere vakit ayırarak stresinizi azaltabilirsiniz. Uzun vadeli hedeflerinizi gözden geçirmek ve planlarınızı revize etmek için uygun bir gün olabilir.
Bugün, duygusal açıdan hassas olabilir ve ani tepkiler verebilirsiniz. Kendinizi ifade ederken dikkatli olmalı ve iletişimde yumuşak bir dil kullanmaya özen göstermelisiniz. Planlarınızı esnek tutarak olası aksiliklere karşı hazırlıklı olun. İş hayatında yeni fırsatlar karşınıza çıkabilir, bu fırsatları değerlendirmek için cesaretli adımlar atabilirsiniz. Sağlık açısından ise yeme alışkanlıklarınıza dikkat etmek önemli olabilir. Bugün, kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi korumanız gerekebilir.
Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.
Merhaba! Bugün Oğlak burcunu bekleyen enerjiler, iş hayatında başarılı olmak için uygun bir zaman olabilir. Sabırlı ve kararlı yaklaşımlarınız sayesinde hedeflerinize daha da yaklaşabilirsiniz. Ayrıca duygusal konularda da daha dengeli bir tutum sergileyerek ilişkilerinizde olumlu gelişmeler yaşayabilirsiniz. Kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin, bugün kendinizi şımartacak aktiviteler yaparak stresinizi azaltabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.
Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.
1
2
3
4
5
6
