Ormanın Düşündürdükleri

Şimdi (2008’in Temmuz başı) Seattle’da Ayşen’in evindeyim. Ormanın kıyısında bir evi var ve Ayşen geçenlerde bitirdiği bir programın etkisinde, ormanda sessizce oturma ve farkına varma konusunda beni bir uygulamaya sokmak istedi.

Kabul ettim. Sabah erkenden kalkıyorum, açılır kapanan bir taşınabilir iskemleyle şöyle yüz yüz elli metre ormanın içine yürüyerek kendime bir köşe seçiyorum ve oraya oturarak sessizce hem dışındaki ormanın, hem de içimdeki düşünce ve duyguların farkına varmak amacıyla sessizce oturuyorum.

İlk farkına vardığım şu oldu; nereye oturacağım konusunda içim tarafsız değildi; bazı yerleri daha çekici buldum, bazıları yerleri itici. Tabii en çekici bulduğum yere gittim, sandalyemi kurdum ve oturdum.

Niye orayı daha çekici buldum. Farkında olmasam da içimde taşıdığım bazı süreçler, kim olduğumu belirleyen öğeler, o ortamla bazı etkileşim halindeydi, ama bu etkileşim neydi ve neler arasındaydı, size hiçbir şey söyleyebilecek durumda değilim. Sadece şunu biliyorum ki, sandalyemi kurup oturmak için bazı yerler itici geldi, bazı yerler çekici ve sanki bir çekicilik ölçeği üzerinde yerleri değerlendirebiliyordum. (Belki de ilerde geliştirilecek olan yeni bir kişilik testinin şu an ipuçlarını veriyorum

)

Seçtiğim yerde bir saat sessizce oturdum. Dinledim. Kuşların sesi, seslerin ritimleri, seslerin bana yakınlıkları uzaklıkları, seslerin birbirleriyle etkileşimlerini dinledim. Hiç farkında olmadığım yeni bir dünyaya sanki bir kapı araladım; şahaneydi. Doyamadım. Yapraklarla, örümceklerle, uçuşan sinek ve böceklerle kucak kucağa oturdum. Yürüyen karıncalar, fırlayıp karşıma gelen sincap ve bana baktıktan sonra çığlık çığlığa kaçışı. Kuşların birdenbire sessizleşmesi ve örümceklerin durmaları. Yaprakların hışırtısı ve o sırada ne olduğunu anlayamadığım bir küçük yaratığın yaprakların arasından giderek ses çıkarması ve ormanlığın derinliğine karışması.

Havada ormanın kokması; orman kokusu. Ormanın müthiş bir zenginliği olduğunun farkına varmam ve şimdiye kadar böyle bir zenginliği hiç umursamadığımı anlamam. Binlerce gözle görülebilecek büyüklükte yaratık ve belki milyarca gözle görülemeyecek kadar küçük mikrobik yaratık. Onlar kendi dünyalarının dinamiği içinde bir yaşam sürdürüyorlar; yiyenler, yenilenler, gelişenler, çürüyenler, hepsi birbirileriyle etkileşim halinde bu çok karmaşık yaşam ortamını oluşturmuşlar.

Ben orman denen bu yaşam ortamına nasıl bakıyordum?

Nasıl baktığımı bilmiyordum; orman benim için bu kadar uzakta ve yabancıydı. Ormanı anlamadan yaşamın gerçeklerini ne kadar anlayabilirdim?

Ayşen WASP diye kısaltılan bir sertifika programına iki sene devam etti bir aldı. Kızılderili kültürü ve daha birçok yerli kültür doğadan kopmanın insanları mutsuz edeceğini söylemişler ve söylemeye devam ediyorlar. Temel felsefe şu: Doğa bir bütün; biz onun bir parçasıyız. Doğadan kopuk yaşadığımız zaman annesinden erken yaşta ayrı konan bir çocuğun durumuna düşeriz; kaybolmuşluk duygusu ve içimizde nereden geldiğini bilemediğimiz ve ne kadar para ve şöhret kazanırsak kazanalım hiç doldurulamayan bir boşluk duygusu.

Peki, diyorum kendi kendime, bu kadar bilgeliğin yer aldığı yerli kültürler dünyada neden bu kadar güçsüz ve etkisiz kaldılar? Neden batı dünyası karşısında ezildiler, mahvoldular ve paramparça oldular? Neden Avrupa’yı Kızılderililer keşfetmedi de, Avrupalılar Amerika’yı keşfetti?

Batı dünyasının temelini oluşturan dünya görüşü, modern yaşamın temelinde yatan anlam verme sistemi, acaba kaçınılması gereken bir virüs mü? Girdiği her yerde doğayı, insan ilişkilerini, yaşamın kutsallığını mahveden ve her şeyi bir daha fazla kazanmak için bir araç olarak görmek hastalığı mı yayıyor?

Şu ormanı inceleyen bilim insanı, bu ormanın muhteşemliğine saygılı mı, yoksa insanlar için istismar edilip tüketilecek yeni bir kaynağa bakar gibi mi ormana bakıyor? Bilim insanının ormanı inceleyip anlamasına fırsat yaratan kuruluşların niyeti ne? Bilginin üretime, ticarete, paraya ve güce dönüşümünü mü görmek istiyorlar?

Peki, insanlık modern yaşamın temelindeki batı düşüncesine alternatif daha yararlı ve batı dünyasıyla boy ölçüşebilecek güçte bir anlam verme sistemi üretebildi mi?

Ormanda kimse kimsenin sahibi değil. Çiçeklerin sahibi yok, sincabın sahibi yok, arının örümceğin, kuşların, sarmaşıkların, böceklerin sahibi yok.

Ama şehirde her şeyin bir sahibi var. Hatta insanların ruhlarını bile değişik dinler, dinler içinde değişik kiliseler, mezhepler sahiplenmiş.

Ayşen’in evinde kaldığım süre içinde her sabah ormana gitmeye devam ettim. Özellikle yağmur yağarken, gök gürlerken ağaçların altında oturmak benim için keyfine doyulmaz bir deneyim oldu.

Kızım Ayşen’e teşekkür ediyorum; onun sayesinde orman beni, ben ormanı kazandım.

Doğan Cüceloğlu (13.07.2008)

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

ÇEPNİ SÖZLÜĞÜ

Mediha Gökçer’in Anısına:

Yaşam ve Ölüm Üzerine Bir Sohbet – Celal Kadri Kınoğlu

Tolga Çevik’in kız isteme anısı

BULVAR GAZETESİ 13 MART 2002 ÇARŞAMBA

Küçük Şeyler 5. Bölüm

Pera

Bu yıl İstanbul Film Festivali’nde Onur Ödülü’nün sahibi olan Engin Ayça’yla konuştuk:

LAZIM GELİR

Küçük Şeyler 4. Bölüm