Bu yazının sonunda umarım siz de benim kadar şu ifadeye tüm kalbinizle katılırsınız: “Bir insanın en önemli ilişkisi, onun kendi özüyle kurduğu ilişkidir. Bir insanın yaşamının anlamı ve temeli onun kendiyle kurduğu ilişkide yatar.”
Her Mesajın Üç Hedefi Vardır
Birçok yazılarımda tekrar ettim, ama yine tekrar edeceğim, insanlar birbirlerinin farkında olduğu sosyal ortamlarda yaptığımız yapmadığımız, söylediğimiz söylemediğimiz her şeyin anlamı vardır. Ve iletişim anlam alışverişidir. Bu nedenle, istesek de istemesek de, sosyal ortamlarda iletişim kurmaktan kaçınamayız.
Sosyal ortamda başlayan iletişimin aynı anda üç hedefi vardır; bunların farkında değiliz ama, her iletişimin üç hedefi vardır.
Bir sosyal ortamda birine, “Gömleğiniz çok güzel, size çok yakışıyor,” dediğimi varsayalım. Bu sözün hedefi gömleği giyen karşımdaki kişidir. İletişimin birinci hedefi karşımdaki konuştuğum kişidir.
Birine, “Gömleğiniz güzel, size yakışıyor,” dediğim zaman, o ortamdaki diğer insanlara da ister istemez bir mesaj veriyorum. “Ben insanların nasıl giyindiğine dikkat eden bir insanım; sizin nasıl giyindiğinizin farkındayım ve içinizden gömleği en çok yakışan kişi olarak bu kişiyi görüyorum,” mesajını vermiş oluyorum. Aslında, “kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla,” sözüyle halk bunun farkında olduğunu belirtiyor.
“Gömleğiniz çok güzel, size çok yakışıyor,” dediğim zaman kendime de bir mesaj vermiş oluyor muyum? Evet, kendime de mesaj veriyorum.
Söylediğim sözün içten ya da yapmacık olduğunu ben bilirim. İçtenlikle bu sözü söylemiş olabilirim. O zaman kendime, “Doğan, sen içindekini aynen söyleyen, kişisel bütünlüğü olan, dürüst bir insansın,” mesajını vermiş olurum.
İçtenlikten uzak olarak bu sözü söylemiş olabilirim. ‘Adamda hiç zevk yok, giyinmesini hiç bilmiyor. Ama, iltifat edilmesinden hoşlanıyor; biraz pohpohlayayım, şu çıkarıma karşı çıkmasın, evet desin,’ diye düşünmüş olabilirim. O zaman kendime, “Doğan, sen içindekini aynen söylemeyen, çıkarı için kişisel bütünlüğünü, dürüstlüğünü ayaklar altına alan birisin,” mesajını vermiş olurum. Bunun böyle olduğunu kimse bilmez, ama, ben kendim bilirim.Bana herkes yalancı diyebilir; ben kendime yalancı demezsem, başkalarının sözleri beni etkilemez. Ama, ben kendimin yalancı olduğunu bilirsem ve bunu saklamaya çalışıyorsam, bana yalancı dendiği zaman zıvanadan çıkarım. “Yarası olan gocunur,” sözü bu durumlar için söylenmiştir.
İnsan kendini nasıl bilirse, odur.
O nedenle, yaşamımızdaki en önemli mesajlar, kendimize verdiğimiz mesajlardır. Yaşamımızdaki en önemli ilişki, bizim kendimizle olan ilişkimizdir.Kendine değer vermekten ne anlıyorsunuz, bir insanın kendine değer verdiğini nasıl anlarsınız, diye insanlara sorsak, farklı yanıtlar alabiliriz.
Kimileri, kişinin giyim kuşamına bakar. Burada açıklığa kavuşturulacak nokta, giyime kuşama, ‘başkası ne der, beni bakımlı ve saygıdeğer görsünler,’ diye mi yoksa, ‘ben iyisine layığım,’ diye mi önem verdiğidir.
Bazıları kendine değer veren insanın kendiyle barışık olduğu üzerinde durabilir. Kendiyle barışık insan zamanla toplumla barışık ilişkiler kurar.Kendine değer veren insanın, kendi istediği bir yaşamı yaşamaya özen göstereceğini düşünenler de çıkar. Kendine değer veren, içinde yaşadığı ortamı elinden geldiğince kendi isteğine göre ayarlamaya özen gösterir.
Bütün bu yaklaşımlara katılıyorum.
Bu makalenin yazıldığı esnada benim 45 yıllık meslek yaşamım var. Bu 45 yılın sonunda oluşan kişisel kanım odur ki, bir insanın yaşamında en önemli olay, iletişim içinde kendine verdiği mesajdır.
Kendini bilmeyen başkasını bilemez; kendini anlamayan başkasını anlayamaz; kendini sevmeyen başkasını sevemez. İnsanın kendiyle olan ilişkisi onun yaşamındaki en önemli ilişkidir. Yunus’un deyişiyle:
İlim ilim bilmektir,İlim kendin bilmektir;Sen kendin bilmezsen, Ya nice okumaktır.
Peki neden bazı insanlar kendilerine özleriyle kurdukları ilişkiye önem veririler, bazıları vermezler? Neden bazı insanlar kendilerine olan saygıyı yaşamlarının en önemli sermayesi olarak görürler ve bazıları bunu herhangi bir çıkar için hemen harcayabilirler?
Bu soruların yanıtlarını da önümüzdeki yazıda irdeleyeceğiz.
Doğan Cüceloğlu (04/06/2006)
1
2
3
4
5
6
