1
Konuk yazar: Emel Seçen
Ardından sayısız eserler bırakan Rıfat Ilgaz, ülkenin karanlık günlerinde bir nebze ışık olan 1961 Anayasası ile kendi adı ile eserlerini yayımlama özgürlüğüne kavuşur. 1970’te Basın Şeref Kartı’nı alır, 1974’te emekli olur, doğduğu yere sanki inziva gibi Cide’nin masum kıyılarına sığınır ama bırakmazlar ustayı; 12 Eylül 1980’de gözaltına alınır. Sürgünler, dergi kapama ve açmaları ile geçen ömründe aydın çizgisi ile var olmaya çalışan Rıfat Ilgaz’ın son dönemlerinin en yakın şahidi Süleyman Salcı, namı diğer Minibüscü Süleyman’la bu günleri konuştuk.
– Sizi tanıyalım. Usta ile yakınlığınız nasıl başlıyor?
1950 Cide doğumluyum, Rıfat Hoca ile tanışmamız ve dostluğumuz, ortak dostlar vesilesiyle oldu. O zaman 4. katta oturuyor, odunu, kömürü taşıması zor oluyordu, yardım ediyor, gazetesini alıyordum. Tüberküloz olduğu için yoruluyordu, eli ayağı olmuştum. Nabzını dinlerdim, on kere atıyorsa tamam, ondan aşağı ise iyi değildir, derdi. Kendi kendinin doktoruydu, ateşini kendi yöntemleri ile düşürürdü. İlaç kullanmayı sevmezdi. Midesi için patates haşlama, sağlamken rakı, hasta iken cep kanyağı içerdi. Banka müdürüne kâğıt yazardı, maaşını çekerdim; “Dursun sende derdi, ama yaz, borçlu muyum, alacaklı mıyım, dikkat et” derdi.
– Nasıl bir kişilikti, zor muydu?
Para pulla işi olmazdı, evinde son derece mütevazıydı ama dışarı çıktığında, kahvede ya da lokantada tartışmalara kızardı. Hele hele okumamış ama parası olup da konuşana hiç tahammül edemezdi.
– “Bugün yaşasa yine istenmezdi Rıfat Ilgaz” diyorsunuz, neden?
Cide’nin en büyük milliyetçisi derdim kendisine. Defne yaprağı esansı için mücadele etti. Ama doğa değişiyor, inşaatlar çoğalıyor, cikcik dediğimiz midyeler zamansız toplanıyor, oysa denizde filtre görevi görürler. Elbette hepsine bir ayar çekecekti, tabii ki istemezlerdi.
– Emekli olup memleketine yerleşiyor ama rahat bırakmıyorlar, evinin karşısına evinin kurşunlanacağına dair afiş asılıyor. Neler yaşanmıştı?
Ben de güvenlik olsun diye getirdim tüfeğimi bıraktım, baktım elini bile sürmemiş; zaten soğuk dışında kapısı her zaman açıktı.
– Okullardan gençler ziyaretine gelirmiş. İlişkileri nasıldı?
Cide Lisesi’ne bizzat uygulamalı olarak katkıda bulundu, bütün öğrenci ve öğretmenlerle yakın ilişkisi vardı. 1981 yılı mayıs sonu, Türkçe öğretmeni öğrencilere ödev veriyor, Rıfat Hoca’dan öğrenmeleri için, fakat polis hem öğrencileri hem ev sahibini, öğretmenleri sorguya aldı. Rıfat Hoca ve öğretmenler ayrı yerde gözleri bağlıydı, boş atıp dolu tutturmak istiyorlardı. Rıfat Ilgaz ciğerlerinden rahatsız olduğu için Ballıdağ Sanatoryumu’na götürüldü; beni ve çocukları sabaha karşı bıraktılar. Mustafa Ekmekçi o zaman “Hababam sınıfı gözaltında” diye Cumhuriyet’te yazdı. Beni, Rıfat Ilgaz’ı kimler ziyaret ediyor diye çok sıkıştırdılar; ben de hâkim, doktor, öğretmen, öğrenci deyince “Onlar bildiklerimiz, sen bilmediklerimizi söyle” dediler.
– Sonra koptunuz mu?
Cide’den ayrıldı, ta ki 1983 Eylül’de Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde imza gününün Karabük’te olacağını görünce yanına gittim. Oradan birlikte döndük, 1984 Ağustos ayına kadar burada kaldı.
– 1992 Devrek Baston Festivali’ne geliyor ve hastalanıyor.
17 gün kaldı otelde, hep kimseye yük olmak istemezdi. Ben yokken Rıfat Hoca’yı gezdireceğiz diye üşütmüşler, gece boyu başında bekledim ateşi düşsün diye. Sonra oğlu Aydın Bey almıştı zaten, berbat bir seneydi, Mumcu, Madımak, arkadaşlarını sayıklaya sayıklaya vefat etti.
– Hastane odasında, vefatına kadar yanındaydınız. Söylemek istediği var mıydı?
Sabahattin Ali’den hep övgü ile bahsetti, severdi. Aziz Nesin’e biraz kızgınlığı vardı ama kitaplarını muhakkak oku demişti. Hayatı boyunca direngen duruşu ile var olmuş biri olan Rıfat Ilgaz’ın yüreği Sivas katliamı/Madımak sonrası dayanamamış, “Dünya insanlık tarihinde hiçbir zaman düşünürler, yazarlar, aydınlar bir binaya toplanıp üzerlerine benzin dökülmedi. Bu bizim ayıbımız” demişti.
– Mehmet Rıfat Ilgaz, doğum gününde çeşitli etkinliklerle anılıyor. Öncelikle kimdi, öğretmen ve edebiyatçı Rıfat Ilgaz?
Usta 1911’de Kastamonu’da, sahil kasabası Cide’de dünyaya geldi. Yatılı olarak Muallim Mektebi’ni bitirdi. Gazi Eğitim Enstitüsü’nde edebiyat öğreniminden sonra altı yıl Akçakoca, Gerede, Gümüşova’da ilkokul öğretmeni olarak çalışır. Derin hastalık diye bilinir, zatürree teşhisi ile Validebağ Sanatoryumu’nda yattıktan sonra yol arkadaşlığı yapacakları Aziz Nesin, Sabahattin Ali ile Marko Paşa’da, Turhan ve İlhan Selçuk ile de Dolmuş dergisinde çalışır, ardından halkın en çok bildiği eseri Hababam Sınıfı gelir.
Bugün karşınıza çıkabilecek beklenmedik fırsatları iyi değerlendirmelisiniz. Aklınızın ufkunu genişletmek için yeni insanlarla tanışmaktan çekinmeyin. İletişim becerilerinizi kullanarak çevrenizdeki insanları etkileyebilir ve projelerinizde başarıya ulaşabilirsiniz. Sürpriz gelişmeler yaşayabilirsiniz, bu değişimlere esnek bir şekilde adapte olmaya çalışın. Kişisel gelişiminize odaklanarak bugünü verimli bir şekilde geçirebilirsiniz.
Bugün duygusal anlamda biraz dalgalı bir gün olabilir. İlişkilerde gereksiz tartışmalardan kaçınmaya özen göstermelisiniz. Olumsuz düşüncelerden uzaklaşıp, daha olumlu ve pozitif bakış açılarıyla olaylara yaklaşmak size daha iyi hissettirebilir. Kendinize zaman ayırarak dinlenmeyi unutmayın.
Bugün, Yengeç burcu için duygusal açıdan dengenizi korumak önemli olabilir. İletişimde bulunduğunuz kişilere karşı anlayışlı ve sabırlı olmanız gerekebilir. Aşk hayatınızda romantik ve duygusal bir atmosfer oluşabilir. İş ve kariyer hayatınızda ise yeni fırsatlar karşınıza çıkabilir, bu fırsatları iyi değerlendirmek için dikkatli olmanız faydalı olacaktır. Sağlığınıza özen göstermek ve stresi azaltmak da bugün önemli olacak. Enerjinizi pozitif ve yapıcı şeylere odaklayarak güzel bir gün geçirebilirsiniz.
Bugün duygusal anlamda kendinizi daha hassas hissedebilirsiniz. İletişim sorunları yaşayabilir, yanlış anlaşılmaların etkisi altında kalabilirsiniz. Ancak sabırlı ve anlayışlı bir tutum sergilerseniz, bu tür sorunların üstesinden gelebilir ve ilişkilerinizde daha sağlam bir temel oluşturabilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi korumaya özen göstermelisiniz.
Bugün belki daha fazla eleştirel olabilirsiniz ancak bu eleştirileri yaparken nazik olmaya özen gösterin. İletişimde olumlu bir ton kullanarak ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz. Kendinize fazla yüklenmemeye ve detaylara takılmamaya çalışın. Bugün hayal gücünüzü kullanarak yaratıcı projelere odaklanabilirsiniz. Sağlık konularında ise beslenmenize dikkat etmenizde fayda var.
Tabii ki! Bugün Terazi burcu, duygusal ilişkilerinde denge ve uyum arayışı içinde olabilir. İletişim konularında daha dikkatli olmanız gerekebilir. Karşınızdaki insanlarla uyum içinde çalışabilir, ortaklıkları güçlendirebilirsiniz. Kendinizi ifade etmek için içsel denge ve uyumu sağlamak önemli olacaktır. Eğlenceli etkinliklere vakit ayırarak stresinizi azaltabilirsiniz. Uzun vadeli hedeflerinizi gözden geçirmek ve planlarınızı revize etmek için uygun bir gün olabilir.
Bugün, duygusal açıdan hassas olabilir ve ani tepkiler verebilirsiniz. Kendinizi ifade ederken dikkatli olmalı ve iletişimde yumuşak bir dil kullanmaya özen göstermelisiniz. Planlarınızı esnek tutarak olası aksiliklere karşı hazırlıklı olun. İş hayatında yeni fırsatlar karşınıza çıkabilir, bu fırsatları değerlendirmek için cesaretli adımlar atabilirsiniz. Sağlık açısından ise yeme alışkanlıklarınıza dikkat etmek önemli olabilir. Bugün, kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi korumanız gerekebilir.
Arkadaşlarınıza ve aile üyelerinize ne planladığınızı ve nereye gittiğinizi bildirin, ardından onları geziye katılmaya davet edin. Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, diğer insanları planlarınıza dahil ederek bazı ciddi liyakat puanları kazanabileceğiniz anlamına gelir.
Merhaba! Bugün Oğlak burcunu bekleyen enerjiler, iş hayatında başarılı olmak için uygun bir zaman olabilir. Sabırlı ve kararlı yaklaşımlarınız sayesinde hedeflerinize daha da yaklaşabilirsiniz. Ayrıca duygusal konularda da daha dengeli bir tutum sergileyerek ilişkilerinizde olumlu gelişmeler yaşayabilirsiniz. Kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin, bugün kendinizi şımartacak aktiviteler yaparak stresinizi azaltabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Bugünün Venüs-Mars bağlantısı, haritanızın en dinamik iki açısını kesiyor, bu nedenle yaratıcı bir çabada başarılı olmak istiyorsanız, şimdi ona en iyi şansı vermenin tam zamanı. İnsanların fikirlerinize ne kadar açık olduklarına şaşırabilirsiniz.
Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. İnsanlarla iletişimdeki inceliğiniz sayesinde yanınızdakilere destek olabilir, onları rahatlatabilirsiniz. Ancak, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı da göz ardı etmemelisiniz. İçsel dengeye odaklanmak ve kendinize zaman ayırmak için fırsatlar yaratın. Enerjinizi doğru yönlendirmek, hobilerinize zaman ayırmak veya rahatlama teknikleri kullanmak size iyi gelecektir. Kendinizi yeniden motive etmek için yapıcı düşüncelere odaklanın ve geleceğe umutla bakın.
1
2
3
4
5
6
